پس قیامت شو، قیامت را ببین
دیدن هرچیز را شرط است این
با نفخة دوم شرایطی فراهم می‌شود كه انسان‌های خوب و بد ظاهر می‌شوند تا معلوم گردد چگونه و چه ارتباطی با خدا دارند. می‌فرماید: «وَ بَرَزُوا لِلّهِ جَمیعاً»(173) همگی در برابر خداوند ظاهر می‌شوند. پس الآن آن نحوه حضور در مقابل خداوند هست ولی بارز نشده و با نفخة دوم بارز و ظاهر می‌شود. چنانچه می‌فرماید:
«یَوْمَ تُبَدَّلُ‌الأَرْضُ غَیْرَ‌الأَرْضِ وَ السَّمَاوَاتُ وَ بَرَزُواْ لِلّهِ‌الْوَاحِدِالْقَهَّارِ».
روزی كه زمین به غیر این زمین و آسمان به غیر این آسمان مبدل می‌شود و در برابر خداوند یگانة قهار بروز می‌كنند.
پس طبق این آیه در قیامت جنبة وجه‌اللهی زمین و آسمان بروز كرده و وجه قیامتی‌شان عیان می‌شود. همچنان كه می‌فرماید:
«وَأُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِینَ * وَبُرِّزَتِ الْجَحِیمُ لِلْغَاوِینَ»(174)
و آن روز، بهشت برای متقین نزدیك می‌شود و جهنم برای گمراهان بروز می‌كند.
آیه به این حقیقت اشاره دارد كه با كنار رفتنِ حجاب‌ها، بهشت برای متقین نزدیك می‌شود - كه مسلم نزدیكی مكانی نیست - و این‌كه می‌فرماید جهنم برای گمراهان بارز می‌گردد، روشن می‌كند بهشت و جهنم در روز قیامت ساخته نمی‌شود، بلكه هم اكنون هست و در آن موطن عیان می‌گردد چنانچه می‌فرماید: «كَلَّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْیَقِینِ * لَتَرَوُنَّ الْجَحِیمَ»(175) اگر علم یقین داشتید حتماً هم اكنون جهنم را می‌دیدید. آنچه اكنون مانع دیدن جهنم می‌شود تعلقات دنیایی است. به همین جهت می‌فرماید:
«إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِی نَعِیمٍ* وَإِنَّ الْفُجَّارَ لَفِی جَحِیمٍ* یَصْلَوْنَهَا یَوْمَ الدِّینِ* وَمَا هُمْ عَنْهَا بِغَائِبِینَ»(176)
قطعاً نیكان در بهشت‌اند و بی‌شك بدكاران در دوزخ‌اند، در روز جزا به آن وصل شوند، و در آن روز از آن عذاب غائب نیستند.
این آیات حكایت‌گر این حقیقت است كه نیكان و ابرار هم اكنون در نعیم‌اند و گناهكاران هم اكنون در جهنم‌اند و این باطن‌ها در روز قیامت ظاهر می‌شود و لذا می‌فرماید:
«لَقَدْ كُنتَ فِی غَفْلَةٍ مِّنْ هَذَا فَكَشَفْنَا عَنكَ غِطَاءَكَ فَبَصَرُكَ الْیَوْمَ حَدِیدٌ»(177)
تو از این صحنه كه هم اكنون با آن روبه‌رو شده‌ای غافل بودی، پس از جلو چشم تو پرده‌ای را برداشتیم و چشم تو بینا و تیز شد.
پس قیامت و جنبة وجه‌اللهی هم اكنون هست و ما در حال شكل‌دادن به آن هستیم، یا به صورت مثبت و یا به صورت منفی و لذا می‌فرماید:
«یَوْمَ یُكْشَفُ عَن سَاقٍ وَ یُدْعَوْنَ إِلَى السُّجُودِ فَلا یَسْتَطِیعُونَ* خَاشِعَةً أَبْصَارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ وَ قَدْ كَانُوا یُدْعَوْنَ إِلَى السُّجُودِ وَ هُمْ سَالِمُونَ»(178)
روزی كه رهایی دشوار شود و به سجده فرا خوانده شوند، پس نمی‌توانند سجده كنند، دیدگانشان به زیر افتاده، خواری و شرمندگی، آنها را فرا می‌گیرد، در حالی كه پیش از این به سجده دعوت می‌شدند و تندرست بودند.
این یك نمونه از صحنة قیامت است كه نشان می‌دهد ما با باطن خود، لحظه به لحظه ارتباط داریم و خود را می‌سازیم. می‌فرماید: در قیامت به آنها می‌گویند سجده كنید ولی نمی‌توانند، چون در دنیا در حالی كه از سلامتی و توانایی برخوردار بودند سجده نكردند، زیرا كسی كه در دنیا و در ظاهر چنین است، در هنگام ظهور باطن و ظهور وجه‌اللهی نمی‌تواند سجده كند.
در روایت داریم كه راوی از حضرت‌امام‌رضا(ع) می‌پرسد: مرا از بهشت و جهنم خبر دهید، آیا هم اكنون آنها خلق شده‌اند؟ حضرت فرمودند: بلی، و رسول‌الله(ص) وقتی به معراج رفتند داخل بهشت شدند و آتش را دیدند. راوی می‌گوید: عده‌ای از مسلمانان می‌گویند بهشت و جهنم مقدر شده‌اند ولی خلق نشده‌اند. حضرت فرمودند: آنها از ما نیستند و ما هم از آنها نیستیم:
«مَنْ اَنْكَرَ خَلْقَ الْجَنَّةِ وَالنّار كَذَّبَ النَّبِیُّ(ص) وَ كَذَّبْنا وَ لا مِنْ وِلایَتِنا علی شَیْئٍ وَ یَخْلُدُ فی نارِ جَهَنَّم. قال‌الله(جل و جلاله): هذِهِ جَهَنَّمُ الَّتی یُكَذِّبُ بِهَاالْمُجْرِمُونَ یَطُوفُونَ بَیْنَها وَ بَیْنَ حَمیمٍ انٍ».
پس كسی كه منكر خلقت فعلی بهشت و جهنم شود، پیامبر و ما را تكذیب كرده است و از دوستان ما نیست و برای همیشه در آتش است. خداوند در آیه 44 سوره الرحمن فرمود: این است جهنمی كه گناهكاران انكار می‌كردند و هم اكنون گناهكاران بین آن جهنم و آب‌جوشان در حال طواف‌اند.(179)
و نیز در روایت داریم که:
«رسول خدا(ص) فرمودند: در آن هنگامی كه مرا در آسمان معراج دادند من داخل بهشت شدم، دیدم در آنجا زمین‌های بسیاری را كه سفید و روشن افتاده و هیچ در آنها نیست، ولیكن فرشتگانی را دیدم كه بناء می‌سازند، یك خشت از طلا و یك خشت از نقره، و چه بسا دست از ساختن برمی‌دارند.
من به آن فرشتگان گفتم: به چه علّت شما گاهی مشغول ساختن می‌شوید و گاهی دست برمی‌دارید؟ فرشتگان گفتند: وقتی كه نفقة ما برسد ما می‌سازیم و وقتی‌كه نفقه‌ای نمی‌رسد دست بر می‌داریم و صبر می‌كنیم تا آن‌كه نفقه برسد. رسول‌خدا(ص) به آن فرشتگان گفتند: نفقة شما چیست؟گفتند: نفقة ما گفتار مؤمن‌است‌در دنیا، كه‌بگوید: سُبْحَانَ اللَهِ وَ الْحَمْدُلِلَّهِ وَ لاَ إلَهَ إلاَّ اللَهُ وَ اللَهُ أَكْبَرُ.(180)
پس چنانچه ملاحظه می‌فرمایید حضرت در سفر معراجی خود با بهشت و جهنم روبه‌رو شدند و این می‌رساند که هم اکنون بهشت و جهنم موجود است.