1- باید توجّه داشت كه نگارش این كتاب قبل از انقلاب اسلامى ایران بوده است.
2 - «یسى» به منى «قوى» نام پدر داوود است (نقل از قاموس مقدس).
3 - در این بخش از كتابهاى: «علائم الظّهور»; «شكوفه هاى امید» و «دیباچه اى بر رهبرى» استفاده شده است.
4 - سوره تكویر، آیه 27.
5 - جمله هاى فوق را از ترجمه تورات كه در سال 1878 میلادى توسّط مجمع ترجمه كتب مقدّسه به زبانهاى خارجى در لندن به فارسى بر گردانده شده، آوردیم.
6 ـ سوره توبه، آیه 8.
7 - سوره مؤمن (غافر)، آیه 29.
8 - سوره كهف، آیه 20.
9 - مجمع البیان، ذیل آیه 9، تفسیر سوره صف.
10 - تفسیر برهان، ج 2، ص 121.
11 - تفسیر مجمع البیان، ذیل آیه 33، سوره توبه.
12 - سوره حشر، آیه 7.
13 - سوره احزاب، آیه 36.
14 - سوره نساء، آیه 80.
15 - به زمان نگارش كتاب توجّه شود.
16 - این كتاب كه اخیراً تألیف یافته و جمعى از دانشمندان بزرگ الازهر و مصر بر آن تقریظ هاى مهمّى نگاشته اند چنان كه در مقدّمه اش ذكر شده به منظور جمع آورى مجموعه قابل اطمینانى از «كتب پنجگانه حدیث» كه مهمترین كتب حدیث اهل تسنّن است تألیف گردیده.
17 - التّاج، ج 5، ص 310.
18 - ابن خلدون، چاپ بیروت، ص 311 (مطابق نقل محمود ابوریه در كتاب «اضواء على السّنة المحمّدیة»).
19 - نورالابصار، ص 157.
20 - رساله صبان در حاشیه نورالابصار، طبع مصر، ص 138.
21 - صواعق، ص 99.
22 - التّاج، ج 5، ص 327.
23 - قاموس مقدّس، ص 818.
24 - این كتاب به زبان فارسى نیز برگردانده شده است.
25 - البتّه این در صورتى است كه این دو كلمه با هم ذكر شوند امّا اگر جداگانه ذكر شوند ممكن است هر دو یعنى قسط و عدل به یك معنى اطلاق مى گردد.
26 - بحارالانوار، ج 52، ص 256 تا 260.
27 - دجّال از ماده دجل (بر وزن درد) به معنى دروغگویى و حقّه بازى است.
28 - صحیح ترمذى، باب ما جاء فى الدّجال، ص 42.
29 - سنن ابى داوود.
30 - بحارالانوار، ج 52، ص 209.
31 - اقتباس از حدیث صعصعة بن صوحان (بحار الانوار، ج 52، ص 192.)
32 - بحارالانوار، ج 52، ص 194.
33 - بحارالانوار، ج 52، ص 195.
34 - به كتاب بحارالانوار، ج 53، صفحات 182 ـ 190 ـ 192 ـ 206 ـ 208 و 209 و كتابهاى دیگر مراجعه شود.
35 - بحار، ج 52، ص 182.
36 - بحارالانوار، ج 52، ص 190.
37 - بحارالانوار، ج 52، ص 26.
38 - ینابیع المودّة، ص 440.
39 - همان مدرك، ص 85 ، (طبع اسلامبول).
40 - صحیح بخارى، ص 175، (طبع مصر) و صحیح ترمذى، جلد دوم، صفحه 45 (طبع دهلى).
41 - صحیح مسلم، ج 2، ص 191، (طبع مصر).
42 - صحیح ابى داود، ج 2، كتاب المهدى، ص 207، (طبع مصر).
43 - چندى قبل پیرمردى را در كرمان مشاهده كردم كه بخاطر عدم توانایى بر روزه ماه مبارك رمضان، پیرامون مسأله فدیه سؤال مى كرد; عمر او را پرسیدم، گفت 29 سال دارد و چون دید تعجّب كردم اضافه كرد صد را حساب نمى كنم اضافه بر صد را مى گویم یعنى 129 سال!
44 - به كتاب «هدیة الاحباب» و تواریخ دیگر، مراجعه شود.
45 - سوره عنكبوت، آیه 14.
46 - این بخش كتاب، در ژاندارمرى نائین، كه به هنگام انتقال از تبعیدگاه مهاباد به تبعیدگاه انارك، یك روز در آنجا عملا زندانى بودم نوشته شد (روز 9 خرداد ماه 1357).
47 - بحارالانوار، ج 52، ص 93.
48 - این روایات در تفسیر برهان، در ذیل آیه «قل اعملوا فسیرى اللّه عملكم و رسوله والمؤمنون» (سوره توبه، آیه 105) آمده است; و ما در جلد هشتم تفسیر نمونه بحثى جالب پیرامون آن داریم.
49 - نهج البلاغه، كلمات قصار، شماره 147.
50 - بحار، ج 13، چاپ قدیم، صفحه 176.
51 - بحارالانوار، ج 52، ص 328.
52 - بحار، ج 12، ص 182.
53 - بحارالانوار، ج 13.
54 - بحارالانوار، ج 52، ص 336.
55 - بحارالانوار، ج 52، ص 328.
56 - به حدیث دوم فصل گذشته مراجعه شود.
57 - به حدیث اولِ فصل گذشته مراجعه شود.
58 - به حدیث سومِ فصل گذشته مراجعه شود.
59 - روضه كافى (مطابق نقل منتخب الاثر، ص 483).
60 - منتخب الاثر، ص 483.
61 - اسعاف الرّاغبین، باب دوم، ص 140 و 141.
62 - بحارالانوار، ج 13.
63 - نورالابصار فى مناقب آل بیت النّبى المختار، ص 156 و 157، چاپ مصر.
64 - امالى شیخ (طبق نقل منتخب الاثر، صفحه 168).
65 - بحارالانوار، ج 52، ص 330.
66 - بحار، ج 52، ص 333.
67 - بحار، ج 53، ص 12.
68 - منتخب الاثر، صفحات 472 و 473 و 474.
69 - منتخب الاثر، ص 307.
70 - همان
71 - این حدیث در منابع فراوانى از برادران اهل سنّت نقل شده; براى آگاهى بیشتر به كتاب «قرآن و حدیث» مراجعه كنید.
72 - اثبات الهداة، ج 7، ص 83.
73 - اثبات الهداة.
74 - منتخب الاثر، ص 98.
75 - بحار الانوار، ج 53، ص 4.
76 - «رضوى» بر وزن «رعنا» كوهى در نزدیكى مدینه است; علّت ذكر نام این كوه را در دعاى ندبه، در كتاب «پاسخ به پرسشهاى مذهبى» ذكر كرده ایم.
77 - در كتاب «ظهور الحق» كه مورد قبول این فرقه است (در صفحه 173) مى خوانیم كه «باب» در اواسط سال 1265 در زندان ماكو طى نامه اى به ملاّ عبدالخالق نوشت «انا القائم الحق الّذى انتم بظهوره توعدون» و ملاّ عبدالخالق پس از این جریان از ادّعاى او سخت ناراحت شد.
78 - دلیل بر ناراحتى روانى او علاوه بر محتویات كتابهاى او و الفاظ و عباراتى كه كاملا شبیه الفاظ یك بیمار روانى است، این كه در كتاب «كشف الغطاء» از «میرزا ابوالفضل گلپایگانى» كه از سران آنهاست مى خوانیم كه مجتهدین تبریز پس از بازجویى از «باب» در آن مجلس معروف گفتند: «سخنان تو خون تو را براى ما مباح مى كند امّا علّت این كه دستور اعدام تو را نمى دهیم احتمال خبط دماغ تو است.»
79 - تا كنون تعداد فرق آنها متجاوز از بیست فرقه شده است.
80 - به كتابهاى «كینازدالگوركى» و «پرنس دالگوركى» و كتاب «بى بهائى باب و بها» مراجعه شود.
81 - به كتابهاى «بهائى چه مى گوید» و «محاكمه و بررسى» و «گفتار خوش یارقلى» و «هدیة النمّلة» و «پرنس دالگوركى» مراجعه فرمائید.
82 - آخرین تبعیدگاه مؤلّف در دوران ستمشاهى.