سؤال دیگرى كه درباره عقیده شیعه و ویژگیهاى آن، پیرامون وجود مهدى(علیه السلام) پیش مى آید این است كه:
امام(علیه السلام) در هر حال رهبر و پیشوا است و وجود یك رهبر در صورتى مى تواند مفید باشد كه تماسّ مداوم با پیروان خود داشته باشد; امام غائب از نظر، و ناپیدا، چگونه مى تواند نقش رهبرى خود را ایفا كند!؟
به تعبیر دیگر، زندگى امام(علیه السلام) در دوران غیبت یك زندگى خصوصى است نه یك زندگى اجتماعى در صورت یك پیشوا، با این حال حق داریم بپرسیم این ذخیره الهى چه اثر عمومى براى مردم مى تواند داشته باشد و چه نوع بهره اى مردم مى توانند از وجود او ببرند؟
او به چشمه آب زلال حیات مى ماند كه در ظلمات باشد و كسى را در دسترسى به وجود او باشد!
بعلاوه، اصولا آیا مفهوم غایب شدن امام(علیه السلام) این است كه وجودش به یك روح نامرئى یا امواج ناپیدا و اثیرى و امثال اینها تبدیل شده؟ آیا این با علم سازگار است؟
* * *
این سؤال ـ بدون شك ـ سؤال مهمّى است; ولى اشتباه است كه گمان كنیم بى جواب مانده; امّا اجازه بدهید نخست به پاسخ جمله اخیر بپردازیم كه مایه سوء تفاهم ناجورى براى گروهى گردیده است و پس از روشن شدن آن به سراغ بقیّه سؤالها مى رویم.
صریحاً باید گفت، مفهوم غائب بودن امام(علیه السلام) ـ چنان كه اشاره كرده ایم ـ هرگز این نیست كه وجود امام(علیه السلام) در عصر غیبت یك وجود نامرئى و رؤیائى است كه به یك وجود خیالى و پندارى شبیه تر از یك وجود عینى باشد.
بلكه، او از نظر زندگى، یك زندگى طبیعى عینى خارجى دارد، منتها با عمرى طولانى; در میان مردم و در دل جامعه ها رفت و آمد دارد; و در نقاط مختلف زندگى مى كند; و اگر استثنایى در زندگى او هست همین است كه او از یك عمر طولانى برخوردار است; همین و بس.
او بطور ناشناس در جامعه انسانى زندگى مى كند، و هیچ كس درباره غیبت او جز این نگفته است; و چقدر فرق است میان «ناشناس» و «نامرئى»!
حال كه این سوء تفاهم برطرف شد، به سراغ این موضوع مى رویم كه:
بسیار خوب، ولى این چنین زندگى ممكن است براى یك فرد عادى قابل توجیه باشد، امّا آیا براى یك رهبر ـ آنهم یك رهبر بزرگ الهى ـ قابل قبول است؟!
شاگردى كه معلّم خود را نشناسد، بیمارى كه به وجود طبیب و مطبّ او پى نبرد، تشنه اى كه از چشمه آب بى خبر باشد ـ هر چند در نزدیكى او قرار داشته باشد ـ چه بهره اى مى توانند ببرند؟!
* * *
جالب این كه:
این سؤال تنها امروز براى ما مطرح نیست; از روایات اسلامى بر مى آید كه حتّى پیش از تولّد مهدى(علیه السلام) در عصر امامان پیشینش مطرح بوده و به هنگامى كه آنها سخن از مهدى و طول غیبتش به میان مى آوردند، با چنین سؤال روبه رو مى شدند و با آغوش باز به آن پاسخ مى گفتند كه نمونه اى از آنها را ذیلا از نظر مى گذرانیم: