در ایـنـجـا ایـرادهـائی بـه تـفسیر فوق شده که از نظر رعایت بی طرفی در بحث باید مطرح گردد:
@@تفسیر نمونه، جلد 3، صفحه 487@@@
1 - اگـر مـنـظـور از اولوا الامر، امامان معصوم باشند با کلمه اولی که به معنی جمع است سازگار نیست، زیرا امام معصوم در هر زمان یک نفر بیش نمی باشد.
پاسخ این سؤال چنین است زیرا امام معصوم در هر زمان اگر چه یک نفر بیش نیست ولی در مـجموع زمانها افراد متعددی را تشکیل میدهند و میدانیم آیه تنها وظیفه مردم یک زمان را تعیین نمیکند.
2 - اولوا الامـر مـطـابـق ایـن مـعـنـی در زمـان پـیـامـبر (صلی الله علیه و آله و سلم) وجود نداشته، و در این صورت چگونه فرمان به اطاعت از وی داده شده است؟
پاسخ این سؤال از گفته بالا نیز روشن میشود، زیرا آیه منحصر به زمان معینی نیست و وظـیـفـه مـسلمانان را در تمام اعصار و قرون روشن میسازد، و به عبارت دیگر میتوانیم چنین بـگوئیم که اولوا الامر در زمان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) خود پیامبر (صلی الله عـلیـه و آله و سـلم) بود زیرا پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) دو منصب داشـت یـکـی مـنـصـب رسـالت کـه در آیـه بـه عـنـوان اطـیـعـوا الرسـول از او یـاد شـده و دیـگـر مـنـصب رهبری و زمامداری امت اسلامی که قرآن به عنوان اولوا الامـر از آن یـاد کـرده، بـنـابـراین پیشوا و رهبر معصوم در زمان پیامبر (صلی الله عـلیـه و آله و سـلم) خـود پـیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بود که علاوه بر منصب رسالت و ابلاغ احکام اسلام، این منصب را نیز به عهده داشت، و شاید تکرار نشدن اطیعوا در بـیـن رسـول و اولوا الامر خالی از اشاره به این معنی نباشد، و به عبارت دیگر منصب رسـالت و مـنـصـب اولوا الامری دو منصب مختلف است که در وجود پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) یکجا جمع شده ولی در امام از هم جدا شده است و امام تنها منصب دوم را دارد.
3 - اگـر مـنـظـور از اولوا الامـر امـامـان و رهـبـران مـعـصـوم اسـت، پـس چـرا در ذیل آیه که مسئله تنازع و اختلاف مسلمانان را بیان میکند میگوید: ((فان تنازعتم فی شیء فـردوه الی الله و الرسـول ان کـنـتـم تـومـنـون بـالله و الیـوم الاخـر ذلک خیر و احسن تاویلا: اگر در چیزی اختلاف کردید آن را به خدا و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) ارجـاع دهـیـد اگـر ایـمـان به پروردگار و روز بازپسین دارید، این برای شما بهتر و پایان و عاقبتش نیکوتر است -
@@تفسیر نمونه، جلد 3، صفحه 488@@@
هـمـانـطـور کـه مـیـبـیـنـیـم در ایـنـجـا سـخـنـی از اولوا الامـر بـه مـیـان نـیـامـده و مـرجـع حل اختلاف تنها خدا (کتاب الله، قرآن) و پیامبر (سنت) معرفی شده است.
در پاسخ این ایراد باید گفت: ((اولا)) این ایراد مخصوص تفسیر دانشمندان شیعه نیست بـلکـه بـه سـایر تفسیرها نیز با کمی دقت متوجه میشود و ثانیا شکی نیست که منظور از اخـتـلاف و تـنـازع در جـمـله فـوق، اخـتـلاف و تـنـازع در احـکـام اسـت نـه در مـسـائل مـربـوط بـه جـزئیـات حـکـومـت و رهـبـری مـسـلمـیـن، زیـرا در ایـن مـسـائل مـسـلمـا بـایـد از اولوا الامـر اطـاعـت کـرد (هـمـانـطـور کـه در جـمـله اول آیـه تـصـریـح شده) بنابراین منظور از آن اختلاف در احکام و قوانین کلی اسلام است که تشریع آن با خدا و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) است زیرا میدانیم امام فقط مـجـری احـکـام است، نه قانونی وضع میکند، و نه نسخ میکند، بلکه همواره در مسیر اجرای احـکـام خـدا و سـنـت پـیـامـبـر (صـلی الله عـلیـه و آله و سـلم) است، و لذا در احادیث اهلبیت (عـلیـهمالسلام) میخوانیم که اگر از ما سخنی بر خلاف کتاب الله و سخن پیامبر (صلی الله عـلیـه و آله و سـلم) نـقـل کـردنـد هـرگـز نـپـذیـریـد، مـحـال اسـت مـا چـیـزی بـر خـلاف کـتاب الله و سنت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بگوئیم، بنا بر این نخستین مرجع حل اختلاف مردم در احکام و قوانین اسلامی خدا و پیامبر (صـلی الله عـلیـه و آله و سلم) است که بر او وحی میشود و اگر امامان معصوم بیان حکم مـیـکـنـنـد، آن نـیز از خودشان نیست بلکه از کتاب الله و یا علم و دانشی است که از پیامبر (صـلی الله عـلیـه و آله و سلم) به آنها رسیده است و به این ترتیب علت عدم ذکر اولوا الامر در ردیف مراجع حل اختلاف در احکام روشن می شود.**و اگر می بینیم در آیه 83 همین سوره برای حل بعضی از مشکلات ارجاع به الوالامر داده شده است منظور از آن، اختلاف در احکام و قوانین کلی شرع نیست، بلکه همانطور که در تفسیر آیه مزبور خواهد آمد درباره مسایل مربوط اجرای احکام است، شرح بیشتر این موضوع را به خواست خدا در ذیل همان آیه خواهیم خواند.***
@@تفسیر نمونه، جلد 3، صفحه 489@@@