تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نمونه، جلد3
آیت الله مکارم شیرازی با همکاری جمعی از فضلاء و دانشمندان‏‏‏‏‏

یک نکته ادبی

از آنچه در تفسیر آیه گفتیم روشن می شود که ((لام)) در ((لیزدادوا اثما))؛ ((لام عاقبت)) است نه ((لام غایت)) توضیح اینکه: گاهی لام در لغت عرب در موردی به کار می رود که محبوب و مطلوب انسان است مانند: ((لتخرج الناس من الظلمات الی النور؛ قرآن را برای این به سوی تو فرستادیم که مردم را از تاریکی به روشنائی دعوت کنی)).**سوره ابراهیم آیه 1.***

بدیهی است هدایت مردم مطلوب و محبوب خدا است.

ولی گاهی کلمه لام در جایی به کار می رود که هدف شخص و محبوب او نیست، اما نتیجه عمل او است مانند: ((لیکون لهم عدوا و حزنا؛ فرعونیان موسی را از آب گرفتند، تا سرانجام، دشمن آنها گردد)).**سوره قصص آیه 8.***


@@تفسیر نمونه، جلد 3، صفحه 214@@@

مسلما آنها برای این هدف او را از آب نگرفتند، اما این موضوع، نتیجه کارشان بود.

این دو تعبیر مختلف نه تنها در ادبیات عرب، بلکه در ادبیات سایر زبانها نیز دیده می شود و از اینجا پاسخ سؤال دیگری روشن می گردد که چرا خداوند فرموده: ((لیزدادوا اثما؛ ما می خواهیم گناهان آنها زیاد گردد)) زیرا این اشکال در صورتی است که ((لام)) لام علت و هدف باشد، نه لام عاقبت و نتیجه، بنابراین معنی آیه چنین می شود: ((ما به آنها مهلت می دهیم که سرانجام و عاقبت آن این است که پشتشان از بار گناه، سنگین می گردد، پس آیه فوق، نه تنها دلیل بر جبر نیست بلکه دلیل بر آزادی اراده است.))


@@تفسیر نمونه، جلد 3، صفحه 215@@@