آیه و ترجمه
إِنَّ اللَّهَ لا یَظلِمُ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ وَ إِن تَک حَسنَةً یُضعِفْهَا وَ یُؤْتِ مِن لَّدُنْهُ أَجْراً عَظِیماً(40)
ترجمه:
40 - خداوند (حتی) به اندازه سنگینی ذره ای ستم نمی کند و اگر کار نیکی باشد، آن را دو چندان می سازد، و از نزد خود پاداش عظیمی (در برابر آن) می دهد.
تفسیر:
ایـن آیـه بـه افـراد بـی ایـمـان و بـخـیـل کـه حـال آنـهـا در آیـات قـبـل گذشت می گوید: ((خداوند حتی به اندازه سنگینی ذره ای ستم نمی کند)) (ان الله لایظلم مثقال ذرة).
((ذرة)) در اصـل بـه مـعـنـی مـورچه های بسیار کوچکی است که به زحمت دیده می شود و بـعـضـی گفته اند در اصل اجزای فوق العاده کوچکی از غبار است که در هوا معلق است، و بـه هـنگام تابش آفتاب از روزنه کوچکی به نقاط تاریک، آشکار می شود، و نیز گفته اند اگر انسان دست خود را روی خاک و مانند آن بگذارد و سپس به دست خود بدمد، اجزایی که در هوا پراکنده می شود هر یک ذره نامیده می شود.
ولی تـدریـجـا بـه هـر چـیـز کـوچـکـی ذره گـفـتـه شـده اسـت، و امروز به ((اتم)) که کوچکترین جزء اجسام است نیز ذره گفته می شود - زیرا اگر در سابق آن را به ذرات غبار اطلاق می کردند به خاطر این بود که آن را کوچکترین اجزاء جسم تصور می نمودند ولی امـروز کـه ثـابـت شـده کـوچـکـتـریـن اجـزای یـک ((جـسـم مـرکـب)) مـولکـول و کـوچـکـترین اجزای یک ((جسم بسیط))، اتمها است که به مراتب از مولکولها کـوچکترند، این نام را در اصطلاح علمی برای ((اتم)) انتخاب کرده اند که نه تنها با چـشـم دیـده نـمـی شـود، بـلکـه بـا قـویـتـریـن مـیـکـروسـکـوپـهـای الکـتـرونـیـکـی نـیـز قـابـل مـشـاهده نیست، و وجود آن تنها از طریق فورمولهای علمی و از طریق عکسبرداری های خـاصـی کـه بـا وسـایـل فـوق العـاده مجهز انجام می شود اثبات شده است، و از آنجا که ((مـثـقـال)) بـه مـعـنـی ((سـنـگـیـنـی)) اسـت، تـعـبـیـر ((مثقال ذرة)) به معنی سنگینی یک جسم
@@تفسیر نمونه، جلد 3، صفحه 432@@@
فوق العاده کوچک می باشد...
سـپـس اضافه می کند: خداوند نه تنها ستم نمی کند، بلکه ((اگر کار نیکی انجام شود آن را مـضاعف می نماید، و پاداش عظیم از طرف خود در برابر آن می دهد)) (و ان تک حسنة یضاعفها و یؤت من لدنه اجرا عظیما).
بـنـابـرایـن مـجازاتهایی که دامنگیر شما می شود و از ناحیه خدا هیچ ستمی نخواهد شد و بـه عـکـس اگـر بـه جای بخل و کفر، راه خدا را پیش می گرفتید و انتخاب می کردید، از پاداشهای مضاعف و عظیم او برخوردار می شدید.
ضـمـنـا باید توجه داشت که ((ضعف)) و ((مضاعف)) در لغت عرب به معنای چیزی است کـه مـعـادل آن یا چند برابر آن را، بر آن بیفزایند و بنابر این آیه فوق با آیاتی که مـی گـویـد: پـاداش انفاق گاهی به ده برابر و گاهی به هفتصد برابر یا بیشتر می رسد، هیچ گونه منافاتی ندارد، و در هر صورت حکایت از لطف خداوند نسبت به بندگان اسـت کـه گـنـاهانشان را بیش از مقداری که انجام داده اند کیفر نمی دهد، اما به حسنات آنها به مراتب بیش از آنچه انجام داده اند پاداش می دهد.