آیه
وَقَالَ إِنَّمَا اتَّخَذْتُم مِّن دُونِ اللَّهِ أَوْثَاناً مَّوَدَّةً بَیْنِکُمْ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا ثُمَّ یَوْمَ الْقِیَامَةِ یَکْفُرُ بَعْضُکُم بِبَعْضٍ وَیَلْعَنُ بَعْضُکُم بَعْضاً وَمَأْوَاکُمُ النَّارُ وَمَا لَکُم مِّن نَّاصِرِینَ
ترجمه
و (ابراهیم) گفت: شما به جای خدا بتهایی را اختیار کردهاید که مایهی پیوند شما در زندگی دنیاست؛ امّا روز قیامت، بعضی از شما بعضی دیگر را انکار و برخی از شما برخی دیگر را لعنت خواهد کرد، و جایگاه شما (در) آتش است و برای شما یاورانی نخواهد بود.
نکته ها
در میان قبایل بتپرست، بتها محور بودند و هر قبیلهای بت مخصوص داشت، مثلاً: قریش بتی به نام «عُزّی»، قبیلهی سقیف، بت «لات» داشت و اوس و خزرج «مَناة» داشتند. این بتها وسیلهی پیوند بتپرستان با نیاکانشان بود.
در آیهی هفده خواندیم که ابراهیمعلیه السلام قبل از تهدید به آتش، به قوم خود فرمود: «انّما تعبدون من دون اللّه اوثاناً» شما به جای خدا به پرستش بتها رو آوردهاید، پس از نجات از آتش، با قاطعیّت وصراحت بیشتری فرمود: «انّما اتّخذتم مندون اللّه اوثاناً»، بنابراین در آتش انداختن ابراهیمعلیه السلام، در تبلیغ وهدف او تأثیری نداشت وآن حضرت مردم را رها نکرد.
امام صادقعلیه السلام به یکی از یاران خود فرمود: هیچ گروهی به رهبری اقتدا نمیکنند، مگر آن که در روز قیامت، میان آن رهبر و پیروانش، لعنت رد و بدل خواهد شد، جز شما که در خط اهلبیت پیامبرعلیهم السلام هستید. «انّه لیس من قوم ائتمّوا بامام فی الدنیا الاّ جاء یوم القیامة یلعنهم و یلعنونه الاّ انتم...»**تفسیر نورالثقلین ؛ کافی، ج8، ص146.***
گاهی باید به طرحها و عملکرد دشمن، کوبندهتر پاسخ داد؛ در آیهی قبل خواندیم که کفّار، طرح دادند تا ابراهیم را در آتش بیندازند، «حرّقوه» و خداوند به آنان پاسخ میدهد: جایگاه ابدی شما آتش است. «مأواکم النار» آری، گاهی کلوخانداز را پاداش سنگ است.
پیام ها
1- پیوندهای عاطفی، تأثیر فراوانی در باورها و عقائد انسان دارد. «انما اتّخذتم... اوثانا مودّة بینکم»
2- دوستیهای غیرالهی، موسمی و مقطعی بوده و سرانجام به دشمنی و لعنت تبدیل خواهد شد. «مودّة بینکم فی الحیاة الدنیا... یلعن بعضکم بعضا»
3- در انتخاب راه، آیندهنگر باشیم. «مودّة بینکم... مأواکم النار»
4- دوستیهای غیر الهی، در قیامت هیچ گونه کارایی ندارد. «ما لکم من ناصرین»