آیه
مَثَلُ الَّذِینَ اتَّخَذُواْ مِن دُونِ اللَّهِ أَوْلِیَآءَ کَمَثَلِ الْعَنْکَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَیْتاً وَإِنَّ أَوْهَنَ الْبُیُوتِ لَبَیْتُ الْعَنکَبُوتِ لَوْ کَانُواْ یَعْلَمُونَ
ترجمه
مَثَلِ کسانی که غیر خدا را سرپرست خود برگزیدند، همانند مَثَل عنکبوت است که (برای خود) خانهای ساخته؛ و البتّه سستترین خانهها خانهی عنکبوت است اگر میدانستند.
نکته ها
به مناسبت این آیه، این سوره، عنکبوت نام گرفته است.
از افلاطون نقل شده که مگس حریصترین حشره است که برای معاش خود روی ترشی، شیرینی، آلودگی وزخم مینشیند؛ ولی عنکبوت در گوشهای میتند وقناعت دارد، جالب این است که خداوند فعّالترین وحریصترین حیوان را طعمه گوشهگیرترین حیوان قرار میدهد، مگس با پای خود به سراغ عنکبوت میرود و او با تارهای خود مگس را شکار میکند.
پیام ها
1- استفاده از مثل، یکی از بهترین شیوهها در تعلیم و تربیت است، «مثل الّذین ...» و بهترین مثالها، مثالی است که در همهی زمانها و مکانها و برای همهی اقشار مردم ملموس باشد. «کمثل العنکبوت»
2- بنای شرک، مانند خانهی عنکبوت سست و بیاساس است. «مثل الّذین... کمثل العنکبوت...»
3- عنکبوت، در اماکن متروکه خانه میسازد؛ شرک نیز در روحهای دور از خدا جا گرفته و تأثیر میگذارد. «دون اللَّه - کمثل العنکبوت»
4- خانهی عنکبوت، تنها اسم خانه را دارد؛ غیر خدا نیز اسمهایی بیش نیستند. «دون اللَّه - أوهن البیوت»
5 - عنکبوت، در عالم خود خیال میکند که خانه دارد و خانهاش در برابر حوادث مقاوم است؛ مشرک نیز به چنین توهّمی دچار است. «أوهن البیوت»
6- ولایت الهی، بنیانی مرصوص و بنایی آهنین دارد، «کانّهم بنیان مرصوص»**صف، 4 .*** امّا ولایت غیر خدا، بسیار سست است. «أوهن البیوت»
7- گاهی انگیزهها، خیالات و دوستیها، مانع فهمیدن حقّ است. «لو کانوا یعلمون» (چنانکه میگویند: «حبّ الشیء یعمی و یصمّ»، برخی علاقهها انسان را کور و کر میکند.)
8 - مشرکان از سر جهل و بیخبری به سراغ غیر خدا میروند. «لو کانوا یعلمون»