تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر سوره عنکبوت
حاج شیخ محسن قرائتی

سوره 29.‏ عنکبوت آیه 15،14

آیه
وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحاً إِلَی‏ قَوْمِهِ فَلَبِثَ فِیهِمْ أَلْفَ سَنَةٍ إِلَّا خَمْسِینَ عَاماً فَأَخَذَهُمُ الطُّوفَانُ وَهُمْ ظَالِمُونَ
فَأَنجَیْنَاهُ وَأَصْحَابَ السَّفِینَةِ وَجَعَلْنَاهَآ آیَةً لِّلْعَالَمِینَ
ترجمه
و به راستی نوح را به سوی قومش فرستادیم، پس در میان آنان، هزار سال به استثنای پنجاه سال درنگ کرد، (ولی جز اندکی از مردم به سخن او گوش ندادند) پس طوفان (قهر خداوند) آنان را در حالی که ستمگر بودند فرا گرفت.
پس او و سرنشینان کشتی را نجات دادیم و آن (ماجرا) را برای جهانیان، نشانه‏ی (عبرت) قرار دادیم.
نکته ها
در آغاز سوره خواندیم که خدای متعال فرمود: مردم و مدّعیان ایمان رها نیستند، همه را مورد آزمون قرار می‏دهیم. از این آیه به‏بعد داستان حضرت نوح، ابراهیم، لوط، شعیب، هود، صالح و موسی‏علیهم السلام را می‏خوانیم و با نمونه‏هایی از آزمایش امّت‏های پیشین آشنا می‏شویم.
تنها پیامبری که مدّت رسالتش در قرآن بیان شده، حضرت نوح است. نهصد و پنجاه سال، مدّت رسالت حضرت نوح تا زمان طوفان است؛ امّا مدّت زندگی آن حضرت و پیامبری آن حضرت پس از طوفان، بیان نشده است.
پیام ها
1- در شیوه‏ی تبلیغ، سزاوار است ابتدا کلیّات گفته شود و بعد تفصیل مطالب و نمونه‏ها بیان گردد.در آیات قبل خواندیم: «و لقد فتنّاالّذین من قبلهم» و اکنون به تفصیل بیان می‏کند. «و لقد ارسلنا نوحاً»
2- آشنایی با تاریخ اقوام گذشته، مورد توجّه قرآن است. «و لقد ارسلنا نوحاً» (بیان تاریخ انبیای پیشین، تسلّی بخش پیامبر اکرم‏صلی الله علیه وآله است.)
3- انبیا، در میان مردم بودند. «فیهم» (اگر پیامبری از مردم قهر کند، تنبیه می‏شود. چنانکه در مورد حضرت یونس می‏خوانیم: «فالتقمه الحوت»**صافّات، 142 .*** پس از دوری از مردم، نهنگی او را بلعید.)
4- قرآن، با بیان عمر طولانی انسان، آن را محال نمی‏داند. «الف سنة ...»
5 - اگر قابلیّت و آمادگی پذیرش نباشد، هزار سال تبلیغ هم اثری ندارد. «الف سنة الاّ خمسین عاما»
6- در تربیت و تبلیغ، صبر و پایداری لازم است. «الف سنة الاّخمسین عاماً» این آیه پایداری نوح‏علیه السلام و سرسختی‏مردم را نشان دهد.
7- آمار را دقیق نقل کنیم. «الف سنة الاّ خمسین عاماً»
8 - بی‏توجّهی به پیام انبیا، ظلم است و ظلم، کلید قهر الهی است. «فاخذهم الطّوفان و هم ظالمون»
9- پیامبران و پیروان آنها، از قهر الهی در امانند. «فانجیناه واصحاب السفینة»
10- طول عمر نوح، ساختن کشتی و زیر آب رفتن همه‏ی زمین، به امر خداوند بوده است. «ارسلنا... الف سنة... فانجیناه و اصحاب السّفینة»
11- یاری الهی به معنای ترک کوشش و تلاش نیست. حضرت نوح و یاران او کشتی را ساختند. «السّفینة»
12- بعضی از افراد و حوادث، فوق زمان و مکانند. «آیة للعالمین»