تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر سوره عنکبوت
حاج شیخ محسن قرائتی

سوره 29.‏ عنکبوت آیه 19،18

آیه
وَإِن تُکَذِّبُواْ فَقَدْ کَذَّبَ أُمَمٌ مِّن قَبْلِکُمْ وَمَا عَلَی الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلاَغُ الْمُبِینُ
أَوَلَمْ یَرَوْاْ کَیْفَ یُبدِئُ اللَّهُ الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیدُهُ إِنَّ ذَ لِکَ عَلَی اللَّهِ یَسِیرٌ
ترجمه
و اگر (مرا) تکذیب کنید (تعجب ندارد)، زیرا امّت‏های پیش از شما (نیز پیامبرانشان را) تکذیب کردند و بر پیامبر (خدا) جز تبلیغ روشن (مسئولیّتی) نیست.
آیا ندیده‏اند که خداوند چگونه آفرینش را آغاز می‏کند، سپس آن را باز می‏گرداند؟ البتّه این (کار) بر خداوند آسان است.
نکته ها
در این دو آیه به سه اصل مشترک در میان ادیان اشاره شده است:
الف: توحید. «یُبدی‏ء اللَّهُ الخلق»
ب: نبوّت. «و ما علی الرّسول الاّالبلاغ»
ج: معاد. «ثمّ یعیده»
پیام ها
1- همه‏ی انبیا مخالفانی داشته‏اند. پس از مخالفت دشمنان هراسی نداشته باشیم. «کذّب اممٌ ...»
2- حوادث تاریخی، مشابه و قابل تکرار است. «اُممٌ من قبلک»
3- آشنایی با تاریخ، برای انسان یک نوع تسلّی خاطر است. «کذّب اُممٌ من قبلک»
4- تکذیب مخالفان، نباید مانع تبلیغ شود. «و ما علی الرسول ...»
5 - مردم، در انتخاب عقیده آزادند و پیامبر نمی‏تواند آنان را مجبور کند. «و ان تکذبوا... ما علی الرّسول الاّالبلاغ المبین»
من آنچه شرط بلاغ است با تو بگفتم‏ - تو خواه از سخنم پند گیر و خواه ملال‏
6- ارشاد و تبلیغ، باید روشن و گویا باشد. «البلاغ المبین»
7- با طرح سؤال، فطرت غافلان را بیدار کنیم. «أولم یروا...»
8 - اسلام دین اندیشه است و از همه‏ی مردم برای اندیشیدن دعوت کرده است. «أولم یروا...»
9- جهان آفرینش مظهر قدرت‏نمایی خداوند در ایجاد حیات و مرگ پدیده‏ها است. «یبدی‏ء اللّه الخلق ثمّ یعیده»
10- آفرینش، حادث و ناپایدار است و سرانجام به سوی خداوند برمی‏گردند. «یبدی‏ء اللّه الخلق ثمّ یعیده»
11- اعتقاد به مبدأ، سبب اعتقاد به معاد و بی‏خبری از قدرت خداوند، مایه‏ی انکار معاد است. «یبدی‏ء اللّه الخلق ثمّ یعیده»
12- آفریدن، میراندن و دوباره زنده کردن، کار دائمی خداوند است. «یبدی‏ء اللّه الخلق ثمّ یعیده» (فعل مضارع، نشانه‏ی استمرار و دوام است.)
13- آفرینش اوّلیه و بازآفرینی در قیامت، برای خداوند آسان است، تنها یک اراده می‏خواهد. «انّ ذلک علی اللّه یسیر»