درباره ((انسان)) تعبیرات مختلفی در قرآن مجید آمده است.
در آیات زیادی از او به ((بشر)) تعبیر شده.
و در آیات فراوانی به انسان، و در آیاتی نیز به عنوان ((بنی آدم)) و عجیب اینکه در بسیاری از آیاتی که از او به انسان تعبیر شده صفات نکوهیده و مذمومی برای او ذکر گردیده است.
مثلا در آیات مورد بحث انسان به عنوان یک موجود فراموشکار و حق نشناس معرفی شده.
در جای دیگر به عنوان یک موجود ضعیف (خلق الانسان ضعیفا - نساء - 38) و در جای دیگر به عنوان یک موجود ستمگر و کفران کننده (ان الانسان لظلوم کفار - ابراهیم - 34).
و در جائی دیگر انسان را بخیل (و کان الانسان قتورا - اسراء - 100).
@@تفسیر نمونه جلد 8 صفحه 240@@@
و در مورد دیگر موجودی عجول (و کان الانسان عجولا - اسراء - 11).
و در جای دیگر کفور و کفران کننده (و کان الانسان کفورا - اسراء - 67).
و در مورد دیگر موجودی پرخاشگر (کان الانسان اکثر شی ء جدلا - کهف - 54).
و در جای دیگر ظلوم و جهول (انه کان ظلوما جهولا - احزاب - 72).
و در جای دیگر کفور مبین و کفران کننده آشکار (ان الانسان لکفور مبین - زخرف - 19).
و در مورد دیگر موجودی کم ظرفیت و دمدمی مزاج که هنگام نعمت بخیل و به هنگامی بلا پر جزع است (ان الانسان خلق هلوعا اذا مسه الشر جزوعا و اذا مسه الخیر منوعا - معارج - 19 و 20 و 21).
و در جای دیگر مغرور حتی در برابر خدایا ایها الانسان ما غرک بربک الکریم - انفطار - 6).
و در مورد دیگر موجودی که به هنگام نعمت طغیان می کند (ان الانسان لیطغی ان رآه استغنی - علق - 6).
به این ترتیب می بینیم ((انسان)) در قرآن مجید به عنوان موجودی که دارای جنبه های منفی فراوان و نقطه های ضعف متعددی است معرفی شده است.
آیا این همان انسانی است که خدا او را در ((احسن تقویم)) و ((بهترین ساختمان))، آفریده است؟ (لقد خلقنا الانسان فی احسن تقویم - تین - 4).
و نیز آیا این همان انسانی است که خدا معلم او بوده و آنچه را نمی دانسته است به وی آموخته است (علم الانسان ما لم یعلم - علق - 5).
و آیا این همان انسانی است که خدا بیان به او آموخته (خلق الانسان علمه البیان - رحمان - 3).
و بالاخره آیا این همان انسانی است که خدا او را در مسیر پروردگار به
@@تفسیر نمونه جلد 8 صفحه 241@@@
سعی و تلاش واداشته (یا ایها الانسان انک کادح ربک کدحا - انشقاق - 6).
باید دید اینها چه انسانی هستند که با آنهمه کرامت و محبت الهی اینهمه نقاط ضعف و نارسائی از خود نشان می دهند؟!
ظاهر این است که این بحثها همه مربوط به انسانهائی است که تحت تربیت رهبران الهی قرار نگرفته بلکه به صورت گیاهی خودرو پرورش یافته اند، نه معلمی و نه راهنمائی، و نه بیدار کننده ای داشته اند، شهواتشان آزاد و در میان هوسها غوطه ور هستند.
بدیهی است چنین انسانی نه تنها از امکانات فراوان و سرمایه های عظیم وجود خویش بهره نمی گیرد، بلکه با بکار انداختن آنها در مسیرهای انحرافی و غلط به صورت موجودی خطرناک و سرانجام ناتوان و بینوا در می آید.
والاانسانی که با استفاده از وجود رهبران الهی و بکار گرفتن اندیشه و فکر و قرار گرفتن در مسیر حرکت تکاملی و حق و عدالت به مرحله ((آدمیت)) گام می نهد و شایسته نام ((بنی آدم)) می شود، بجائی می رسد که بجز خدا نمی بیند، آنچنان که قرآن می گوید و لقد کرمنا بنی آدم و حملناهم فی البر و البحر و رزقناهم من الطیبات و فضلناهم علی کثیر ممن خلقنا تفضیلا: ((ما آدمیزادگان را گرامی داشتیم و صفحه خشکی و دریا را جولانگاه آنها قرار دادیم و از روزیهای پاکیزه به او بخشیدیم و بر بسیاری از مخلوقات خود فضیلت و برتریش دادیم)) (سوره اسراء آیه 70).
@@تفسیر نمونه جلد 8 صفحه 242@@@