نخستین آیه فوق اشاره به یک قانون کلی و عمومی است، که عقل نیز آنرا تاءیید می کند و آن اینکه مادام که خداوند حکمی را بیان نفرموده و توضیحی در شرع پیرامون آن نرسیده است هیچکس را در برابر آن مجازات نخواهد کرد، و به تعبیر دیگر تکلیف و مسئولیت همواره بعد از بیان احکام است، و این همان چیزی است که در علم اصول از آن تعبیر به قاعده ((قبح عقاب بلا بیان)) می شود.
لذا در آغاز می فرماید: ((چنین نبوده که خداوند گروهی را پس از هدایت گمراه سازد تا اینکه آنچه را که باید از آن بپرهیزند برای آنها تبیین کند)) (و ما کان الله لیضل قوما بعد اذ هدیهم الله حتی یبین لهم ما یتقون).
منظور از ((یضل)) که در اصل به معنی گمراه ساختن است، یا حکم به گمراهی می باشد، آنچنان که بعضی از مفسران احتمال داده اند (همانند تعدیل و تفسیق که به معنی حکم به عدالت و حکم به فسق است).**بعضی چنین می پندارند که تنها باب (تفعیل) است که گاهی به معنی حکم کردن می آید، در حالی که این معنی در باب (افعال) نیز دیده شده است، همانند شعر معروفی که از کمیت نقل شده است آنجا که درباره عشق و علاقه خود به خاندان پیامبر (ص) چنین می گوید و طائفة قد اکفرونی بحبکم: یعنی گروهی مرا به خاطر علاقه ام به شما تکفیر کرده اند.***
@@تفسیر نمونه جلد 8 صفحه 164@@@
و یا به معنی گمراه ساختن از طریق ثواب و پاداشهای روز قیامت است، که در واقع به مفهوم مجازات کردن خواهد بود.
و یا اینکه منظور از ((اضلال)) همانست که در سابق نیز داشته ایم و آن بر گرفتن نعمت توفیق، و رها ساختن انسان به حال خود که نتیجه اش گمراه شدن و سرگردان ماندن در طریق هدایت است، و این تعبیر اشاره لطیفی به این حقیقت است که همواره گناهان سرچشمه گمراهی بیشتر و دور ماندن از طریق هدایت است.**توضیح بیشتر درباره معنی هدایت و ضلالت در قرآن را در جلد اول صفحه 101 تا 103 مطالعه فرمائید.***
و در پایان آیه می فرماید: ((خداوند به هر چیزی دانا است)) (ان الله بکل شیی ء علیم).
یعنی علم و دانائی خداوند ایجاب می کند که تا چیزی را برای بندگان بیان نکرده است، کسی را در برابر آن مسئول نداند و مؤاخذه نکند.