این آیات در حقیقت، تکمیل آیات قبل است، زیرا در آیات گذشته خواندیم : خداوند حی و قیوم است و تدبیر جهان هستی به دست او است، و کافران لجوج و سرسخت را (هر چند کفر و بی ایمانی خود را آشکار نکنند) کیفر می دهد، مسلما این کار نیاز به علم و قدرت فوق العاده ای دارد، به همین دلیل در نخستین آیه مورد بحث اشاره به علم او، و در آیه دوم، اشاره به توانائی او می کند.
نخست می فرماید: ((هیچ چیز در زمین و آسمان بر خدا مخفی نمی ماند)) (ان الله لا یخفی علیه شی ء فی الارض و لا فی السماء).
چگونه ممکن است چیزی بر او مخفی بماند در حالی که او در همه جا حاضر و ناظر است و به حکم اینکه وجودش از هر نظر بی پایان و نامحدود است جائی از او خالی نیست و به ما از خود ما نزدیک تر است، بنابراین در عین اینکه محل و مکانی ندارد به همه چیز احاطه دارد، این احاطه و حضور او نسبت به همه
@@تفسیر نمونه جلد 2 صفحه 427@@@
چیز و در همه جا به معنی علم و آگاهی او بر همه چیز است آن هم ((علم حضوری ))، نه ((علم حصولی )).**منظئر از (علم حضوری) آن است که ذات معلوم نزد عالم حاضر باشد و او بر آن احاطه داشته باشد و حقیقت علم به طور کامل چیزی جز این نیست ولی در (علم حصولی) صورت و نقش معلوم نزد عالم حاضر است مثلا علم ما به ذات خودمان و به تصورات و تصدیقات ذهنی مان علم حضوری است زیرا اینها نزد ما حاضر است اما نسبت به اشیاء و موجودات خارجی علم حصولی داریم زیرا هرگز ذات آنها در ذهن ما حاضر نیست بلکه تنها نقش و صورت آنها حاضر است ***
سپس به گوشه ای از علم و قدرت خود که در حقیقت یکی از شاهکارهای عالم آفرینش و از مظاهر بارز علم و قدرت خدا است اشاره کرده، می فرماید: ((او کسی است که شما را در رحم (مادران ) آن گونه که می خواهد تصویر می کند)) (هو الذی یصورکم فی الارحام کیف یشاء).
((آری هیچ معبودی جز آن خداوند عزیز و حکیم نیست )) (لا اله الا هو العزیز الحکیم ).
صورت بندی انسان در شکم مادر و نقش بر آب زدن در آن محیط تاریک ظلمانی آن هم نقشه ای بدیع و عجیب و پی در پی، راستی شگفت آور است، مخصوصا با آن همه تنوعی که از نظر شکل و صورت و جنسیت و انواع استعدادهای متفاوت و صفات و غرایز مختلف وجود دارد.
و اگر می بینیم معبودی جز او نیست به خاطر همین است، که شایسته عبودیت جز ذات پاک او نمی باشد، بنابراین چرا باید مخلوقاتی همچون مسیح (علیه السلام ) مورد عبادت قرار گیرند و گویی این تعبیر اشاره به شاءن نزولی است که در آغاز سوره ذکر شده که مسیحیان خودشان قبول دارند مسیح در رحم مادری همچون مریم تربیت شده پس او مخلوق است، نه خالق، بنابراین چگونه ممکن است معبود
@@تفسیر نمونه جلد 2 صفحه 428@@@
واقع شود.
نکته ها