آیه
وَقَالَ فِرْعَوْنُ یَا هَامَانُ ابْنِ لِی صَرْحاً لَّعَلِّی أَبْلُغُ الْأَسْبَابَ
أَسْبَابَ السَّمَوَاتِ فَأَطَّلِعَ إِلَی إِلَهِ مُوسَی وَإِنِّی لَأَظُنُّهُ کَاذِباً وَ کَذَلِکَ زُیِّنَ لِفَرْعَوْنَ سُوءُ عَمَلِهِ وَصُدَّ عَنِ السَّبِیلِ وَمَا کَیْدُ فِرْعَوْنَ إِلَّا فِی تَبَابٍ
ترجمه
و فرعون گفت: «ای هامان! برای من بنای بلندی بساز، شاید به وسایلی دست یابم.
وسایلی که سبب (صعود به) آسمانها باشد، تا از خدای موسی اطلاع یابم، همانا من او را دروغگو میپندارم.» و این گونه برای فرعون کار زشتش زیبا جلوه داده شد و از راه حقّ بازماند و توطئهی فرعون جز به نابودی و زیان نمیانجامد.
نکته ها
«صَرح» به معنای بنای بلندی است که از دور نمایان باشد و «تصریح» نیز به سخنی گویند که روشن باشد. «تباب» استمرار در خسارت است، چنانکه «تبت یدا ابی لهب» یعنی هلاکت ممتد و نابودی مطلق برای ابولهب باد.
موعظههای مؤمن آل فرعون مفید واقع شد. فرعونی که شعار «اقتل موسی» سر میداد و میگفت من موسی را میکشم و هیچ کس جز نظر من نباید نظری دهد، «ما اُریکم الاّ ما أری» پس از تلاشهای مؤمن آل فرعون به جای کشتن موسی به فکر ساختن برج برای یافتن خدای موسی افتاد.
پیام ها
1- طاغوتها همین که در میدان منطق میبازند، به کارهای جنجالی دست میزنند. «ابن لی صرحاً...» (هدف از ساختن برج و رصدخانه، جنجال بود زیرا آخر آیه میفرماید: «کید فرعون»)
2- دنیاگرایان همه چیز را مادّی میپندارند. (فرعون، خدا را در آسمانها و راه خداشناسی را تنها از راه حسّ و دیدن میپنداشت) «فاطّلع الی اله موسی»
3- شیوهی طاغوتها، مردم فریبی و قدرت نمایی است. «ابن لی صرحاً»
4- تبلیغ و دعوت، بیاثر نیست. (فرعون در آغاز تصمیم به قتل موسی گرفت. «ذرونی اقتل موسی» امّا با سخنان مؤمن آل فرعون، از قطع به گمان رسید. «لاظنه کاذباً»
5 - کافر همه را به کیش خود پندارد. (چون فرعون خودش ادعای دروغ داشت و میگفت: من خدای شما هستم. «انا ربّکم الاعلی» موسی را نیز دروغگو میپنداشت). «لاظنه کاذبا»
6- یکی از شیوههای شیطان، تزیین بدیها برای انسان است. «زیّن لفرعون سوء عمله»
7- هر کس بدی خود را زیبا دید در ارزیابی منحرف میشود، به فکر تغییر روش نمیافتد و از راه حقّ محروم میشود. «زیّن... و صدّ عن السبیل»
8 - نگران نباشید، توطئه طاغوتها عاقبت ندارد و جز به زیان آنها نمیانجامد. «الاّ فی تباب»