تربیت
Tarbiat.Org

جنگ و جهاد در قرآن
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی‏‏

واژه «لله» در قرآن

اكنون كه با اصطلاح اسلامى و قرآنى «فى سبیل الله» و مفهوم آن آشنا شدیم، مناسب است به اصطلاح اسلامى و مفهوم قرآنى شبیه آن، یعنى اصطلاح «للّه»، و تفاوت میان این دو اصطلاح نیز اشاره اى داشته باشیم.
هم چنان كه در مباحث مربوط به «فلسفه اخلاق» گفته ایم، به نظر ما كارهاى اختیارى انسان تنها هنگامى ارزش مثبت دارد كه داراى دو خصیصه باشد:
﴿ صفحه 124﴾
نخست آن كه، حسن فعلى داشته باشد؛ یعنى آن كار، خود به خود و بدون توجه به این كه فاعل آن چه انگیزه اى داشته است، كارى خوب و شایسته باشد.
و دوم این كه، حسن فاعلى داشته باشد؛ یعنى انگیزه فرد از انجام آن، انگیزه اى درست باشد. این امر به ویژه در افعالى كه در اصطلاح فقها «عبادت» نامیده مى‌شود، اهمیت دارد.
بنابراین در اتصاف یك فعل اخلاقى به «خوب» و دادن ارزش «مثبت» به آن، هم باید نفس كار خوب و مفید باشد، و هم شخص فاعل، آن را به انگیزه‌هاى باطل، هم چون خودنمایى، مردم فریبى، شهرت طلبى و... انجام نداده باشد.
پس از بیان این مقدمه اكنون مى‌گوییم، تعبیر «فى سبیل الله» در واقع بر «حسن فعلى» و مفید بودن خودِ كار، نظر دارد و تعبیر «لله» یا «قربةً الى الله»، «حسن فاعلى» را مورد توجه قرار مى‌دهد و نشان از این دارد كه شخص در انجام كارهاى مفید باید انگیزه درستى داشته باشد.
در این میان، آن چه مهم تر است «حسن فاعلى» است و درستى یا نادرستى انگیزه است كه مى‌تواند منشأ والاترین ارزش مثبت یا بدترین ارزش منفى یك كار گردد.