دایره «قصاص» در جنگ بسیار وسیع است و حتى نقض موافقت نامه‌ها و احكام و مقررات جنگى بین المللى، یا دست كم، پذیرفته شده از سوى دو طرف متخاصم و در حال جنگ را نیز شامل مى‌شود. بدین ترتیب اگر یكى از دو طرف جنگ، یكى از این گونه مقررات جنگى را نسبت به طرف دیگر رعایت نكرد، طرف مقابل هم حق دارد كه همان حكم را نسبت به خصم خود رعایت نكند. اصل تشریع این حكم به صدر اسلام باز مى‌گردد. توضیح این كه:
در زمان ظهور دین مقدس اسلام، در میان اقوام و قبایل عرب یك سلسله آیین‌هاى جنگى معمول و از طرف همه پذیرفته شده و مورد احترام بود و اسلام نیز پاره اى از آن‌ها را پذیرفت. از جمله این آیین ها، یكى حرمت جنگ و لزوم توقف آن در ماه‌هاى حرام، و دیگرى، حرمت اقدام به جنگ در حول و حوش و پیرامون مسجد الحرام بود. از این رو مسلمان‌ها غیر از جنبه پذیرش عمومى و عرفى، از جهت دینى نیز خود را ملزم به رعایت این گونه سنّت‌ها و قوانین مى‌دیدند. اما از آن سو، كفّار و مشركان گاهى حرمت شكنى مى‌كردند و این احكام و مقررات را زیر پا مى‌گذاشتند. آنان حتى گاهى از پاى بندى مسلمین سوءاستفاده مى‌كردند و حمله به
﴿ صفحه 114﴾
مسلمان‌ها را در ماه‌هاى حرام یا در مسجد الحرام و اطراف آن انجام مى‌دادند، تا دست مسلمان‌ها بسته باشد و نتوانند از خود دفاع كنند.
این شیطنت‌ها و سوءاستفاده‌ها سبب نگرانى مسلمانان مى‌شد و در اندیشه فرو مى‌رفتند كه اگر دشمنان در حرم یا ماه‌هاى حرام به آنان حمله كنند تكلیفشان چیست؟ خداوند متعال كه نگرانى مسلمان‌ها را مى‌دانست، به آنان اجازه داد كه در این گونه موارد، اگر دشمن حرمت شكنى كرد و دست به حمله زد، آنان نیز مقابله به مثل كنند و به عنوان «قصاص» احكام و مقررات نام برده را نسبت به مشركان و كفار رعایت نكنند. خداوند در این زمینه مى‌فرماید:
الشَّهْرُ الْحَرامُ بِالشَّهْرِ الْحَرامِ وَ الْحُرُماتُ قِصاصٌ فَمَنِ اعْتَدى عَلَیْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَیْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدى عَلَیْكُمْ وَ اتَّقُوا اللّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ؛(64) ماه حرام به ماه حرام (مقابله به مثل مى‌شود) و در (هتك) حرمت‌ها قصاص است. پس هر كس بر شما تعدّى كرد، همان طور كه او به شما تعدّى كرده است شما هم به او تعدّى كنید و از خدا پروا بدارید و بدانید كه خدا با پرهیزكاران است.
در جاى دیگرى نیز در این باره مى‌فرماید:
وَ لا تُقاتِلُوهُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ حَتّى یُقاتِلُوكُمْ فِیهِ فَإِنْ قاتَلُوكُمْ فَاقْتُلُوهُمْ كَذلِكَ جَزاءُ الْكافِرِینَ؛(65) نزدیك مسجد الحرام با آنان (كفار و مشركان) كارزار مكنید مگر آن كه آن‌ها در آن جا با شما
﴿ صفحه 115﴾
كارزار كنند. پس هر گاه با شما جنگیدند آنان را بكشید كه این كیفر و مجازات كافران است.
حاصل آن كه «قصاص» مفهومى گسترده تر از موارد مربوط به حقوق داخلى دارد و در روابط بین الملل، مثل جنگ، صلح و عقود و پیمان‌هاى بین المللى نیز معتبر است و مصداق دارد.
﴿ صفحه 117﴾