تربیت
Tarbiat.Org

جنگ و جهاد در قرآن
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی‏‏

مژده به نعمت‌هاى دنیوى

دسته دیگر از آیات قرآن كریم، با تعابیر مختلفى مجاهدان فى سبیل الله را به نعمت‌هاى دنیوى وعده مى‌دهد تا بدانند كه تلاش و كوشش آن‌ها در همین عالم نیز ثمربخش خواهد بود و با جدیّت بیشترى كارهاى خطیر خود را دنبال كنند.
البته اگر در جهاد، انگیزه الهى و نیت عمل به تكلیف و قصد تقرب در كار نباشد و تنها بر اساس انگیزه مادى و دنیوى صورت پذیرد، از نظر اسلام هیچ ارزشى نخواهد داشت. این حقیقت در روایات متعددى مورد تأكید قرار گرفته است.
در بعضى از روایات چنین آمده است كه اگر كسى براى دست یابى به مالى و كسب ثروتى بجنگد و در آن جنگ كشته شود مقتول همان مال خواهد بود.(111) هم چنین در برخى نقل‌ها چنین آمده است كه مسلمانى به منظور دست یابى به مركبى به سپاه دشمن حمله كرد و در همان حمله كشته شد و از این رو بین مسلمانان به «قتیل الحمار» شهرت پیدا كرد.(112)(یعنى كسى كه براى الاغى كشته شده است!)
﴿ صفحه 164﴾
در هر صورت، از آن جا كه وعده نعمت‌هاى دنیوى و مادى نیز مى‌تواند در رفتار و سلوك بسیارى از افراد مؤثر باشد و انگیزه آنان را براى جنگ با دشمن تقویت كند، قرآن كریم از ذكر این گونه وعده‌ها نیز فروگذار نكرده است. باید توجه داشت كه این روش تربیتى اختصاص به پرورش مجاهدان ندارد و در موارد دیگرى غیر از جهاد نیز قرآن از این روش استفاده كرده است. در این جا به برخى از این گونه آیات در باب جهاد اشاره مى‌كنیم:
ـ خداوند در یك مورد، خطاب به مجاهدان مسلمان مى‌فرماید:
وَعَدَكُمُ اللّهُ مَغانِمَ كَثِیرَةً تَأْخُذُونَها؛(113) خداوند به شما غنیمت‌هاى بسیارى را وعده داده است كه آن را به دست خواهید آورد.
ـ در آیه اى دیگر چنین وعده مى‌دهد:
لَقَدْ صَدَقَ اللّهُ رَسُولَهُ الرُّؤْیا بِالْحَقِّ لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرامَ إِنْ شاءَ اللّهُ آمِنِینَ مُحَلِّقِینَ رُؤُسَكُمْ وَ مُقَصِّرِینَ لا تَخافُونَ فَعَلِمَ ما لَمْ تَعْلَمُوا فَجَعَلَ مِنْ دُونِ ذلِكَ فَتْحاً قَرِیباً؛(114) محققاً خداوند رؤیاى پیامبر خود را تحقق بخشید (كه دیده بود) شما بدون شك، به خواست خدا در حالى كه سرهاى خود را تراشیده و موى كوتاه كرده اید، با خاطرى آسوده وارد مسجدالحرام خواهید شد. خدا چیزى را دانست كه شما نمى‌دانستید، و غیر از این، پیروزى نزدیكى (براى شما) مقرّر داشت.
ـ در آیه اى دیگر مى‌فرماید:
وَ أُخْرى تُحِبُّونَها نَصْرٌ مِنَ اللّهِ وَ فَتْحٌ قَرِیبٌ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِینَ؛(115) و (وعده) دیگر (خداوند) كه آن را دوست مى‌دارید، یارى و پیروزى نزدیك از جانب خداوند است و مؤمنان را (بدان) نوید ده.
﴿ صفحه 165﴾