عرض شد از آنجایی که حکایت شهیدان، حکایت فروزندگی انسانهایی است که فروزندگی را به انتها رساندند و از طریق خونِ خود نامهای برای ما نوشتند. ما همواره باید در هر سال با یاد آنان آن نامه را بخوانیم تا از فروزندگی عقب نمانیم. با توجه به این امر مطالب خود را در 12 نکته عرض میکنم.
1- عرض کردم یاران حضرت به صورتهای گوناگونی به حضرت سیدالشهداء(ع) پیوستند. در بین یاران حضرت، یک مجموعهی هفت نفری هستند که خیلی مشهورند که از جمله آنها مسلم بن عوسجه و حبیب بن مظاهر و اَنَس بن حرث است. این هفت نفر بعد از این که عبیدالله آن خفقان را در کوفه ایجاد میکند و حرکت مسلم بن عقیل به ظاهر شکست میخورد، با یک زرنگی و ترفندهایی خودشان را پنهان میکنند و بالأخره خود را به کربلا میرسانند. اینها علی رغم ممانعت دشمن و راههای بسته، نشان دادند کسی که به پشتوانه ایمان و خرد، متوجه زمانهای شود که انسان را دعوت به مهمترین اقدام میکند، هیچ مانعی را به رسمیت نمیشناسد تا از راه خود برگردد.
این خیلی مهم است که بفهمیم چه موقع ممانعتهای نظامِ حاکم نباید به رسمیت شناخته شود. حضرت امام خمینی(ره) قبل از انقلاب فرمودند که این حقوق بشر، حقوق بشرِ مستکبران است. در سال 1356 فرمودند:
«اعلامیهی حقوق بشر را اینهایى امضا كردهاند كه سلب آزادى بشر را در همهی دورههایى كه كفیل بودند و دستشان به یك چیزى رسیده است، كردهاند... اینها مىگویند آزادند بشر! براى تخدیر تودهها، كه حالا دیگر نمىشود تخدیرشان كرد. قضیهی این چیزهایى كه مىگذرانند، كه یكىاش هم همین اعلامیه حقوق بشر است، این براى اغفال است نه اینكه یك واقعیتى دارد. یك چیز خیلى خوش نماى با زَرْق و برقى را مىنویسند، سى ماده مىنویسند كه همهاش موادى است كه خوب به نفع بشر است و یكىاش را عمل نمىكنند! در مقام عمل، یكىاش عمل نمىشود. این اغفال است».(33)
یا قبل از اینها در سال 1344 میفرمایند:
«دستگاههاى خارجى، از قبیل سازمان ملل و غیره، جز اشخاص دست نشانده نیستند كه براى مصالح ممالك بزرگ و اغفال ممالك كوچك ایجاد شده است و اشخاص سیاسى از ممالك اسلامى كه در خارج زندگى مىكنند، تماس با آنها به صلاح روحانیت و اسلام نیست».(34)
در آن سالها برایمان سخت بود بپذیریم سازمان ملل برای حفظ مستکبرین تشکیل شده، گمان میکردیم میتوانیم ذیل همین حقوق بشرِ دنیای مدرن و سازمان ملل دنیای مدرن ندای حقخواهی خود را به گوش جهانیان برسانیم. بعدها که روشن شد چگونه سازمان ملل برای دفاع از اسرائیل جلسه تشکیل میدهد ولی هیچ وقت برای دفاع از مردم مظلوم فلسطین و بچههای غَزّه جلسه تشکیل نمیدهد، بهتر متوجه سخنان حضرت امام(ره) شدیم. این یک بصیرت بزرگ است که انسان بفهمد زمانه، زمانهای است که نهادهای رسمی حاکم به نفع حق و حقیقت عمل نمیکنند و لذا ممانعتی که از طرف آنها برای اقدام بزرگی که در پیش است ایجاد میشود نباید به رسمیت شناخته شود. دولت شاه در یازدهم بهمن سال 1357 حکومت نظامی اعلام کرد، این حکومت نظامی برای حفظ خودش بود، امام(ره) فرمودند: لازم نیست حکومت نظامی رعایت شود و واجب است بریزید در خیابانها. عدهای که هنوز برای نهادهای رسمی آن زمان جایگاه قائل بودند در ابتدا متوجه راز حرکت حضرت امام(ره) نشدند، نمیدانستند اقدامی که از طریق حضرت امام در شرف انجام است ماورای مناسبات حاکم است.
اگر کسی فهمید که در کجای تاریخ قرار دارد موانعی که به او تحمیل میگردد، مانع اقدامش نمیشود. این ممانعتها در شرایط تاریخی خودشان ممنوع بود، حالا تاریخ در شرایط دیگری قرار گرفته و رعایت این ممنوعیت موجب استحکام نظام حاکم میشود. فهم این نکته که با حضور امام حسین(ع) قوانین نظام حاکم مشروعیت ندارد و تفکیک بین این حرکت با آنارشیسم تنها هنر انسانهای بصیر است وگرنه نهضت با بن بست روبهرو میشود و تهمت نظام حاکم مبنی بر این که اینها بر نظام حاکم خروج کردهاند، جا باز میکند و این یکی از نکات ظریفی بود که یاران بزرگوار آن حضرت توانستند تشخیص دهند.