آیه
قُلِاللَّهَ أَعْبُدُ مُخْلِصاً لَّهُ دِینِی
فَاعْبُدُواْ مَا شِئْتُم مِّن دُونِهِ قُلْ إِنَّ الْخَاسِرِینَ الَّذِینَ خَسِرُواْ أَنفُسَهُمْ وَ أَهْلِیهِمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَلَا ذَلِکَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِینُ
ترجمه
بگو: «من تنها خدا را میپرستم در حالی که دینم را برای او خالص کردهام.
پس شما جز او هر چه را میخواهید بپرستید». بگو: «همانا زیانکاران (واقعی) کسانی هستند که سرمایهی وجودی خویش و بستگانشان را در قیامت از کف داده باشند، آگاه باش، این همان زیان آشکار است».
نکته ها
«خسارت»، از دست دادن اصل سرمایه است. یخ فروشی که مشتری نداشته، نه تنها سود نبرده بلکه اصل سرمایهاش آب شده است. خُسرانِ نفس، به معنای هلاکت آن است، به گونهای که استعدادها از دست برود.
کلمهی «خسارت»، سه مرتبه در این آیه تکرار شده است تا انسان را نسبت به خسارتِ نفس در قیامت بیدار کند.
به سراغ غیر خدا رفتن، هرچه باشد وهرکه باشد خودفروشی وخسارت است. انسان باید در معامله یا سود کند یا ضرر نکند و یا لااقل ضرر کمی بدهد ولی مشرکان، آخرت را میبازند و لذا خسران آنان مبین وآشکار است، به علاوه خسارتِ نفس، در آخرت قابل جبران نیست.
پیام ها
1- موضع خود را در برابر کفّار با صراحت اعلام کنید. «قل»
2- یکتا پرستی برجستهترین سخن انبیاست. «قل اللّه اعبد»
3- انبیا فرامین الهی را با جان و دل اجرا میکردند. (در چند آیهی قبل خواندیم: «إنّی اُمرتُ ان اعبد اللّه مخلصاً» و در این آیه میفرماید: «قل اللّه اعبد مخلصاً»)
4- از ابتدای این سوره تاکنون 4 بار از اخلاص سخن به میان آمده و این به خاطر آن است که در طول تاریخ بزرگترین آفت برای دین، اضافه شدن خرافات و سلیقهها و تحریفها بوده است. «مخلصاً له دینی»
5 - در اجرای قوانین دینی، از پذیرفتن هر گونه تغییر و تحوّل و تسلیم شدن در برابر سلیقههای دیگران خودداری کنیم. «مخلصاً له دینی»
6- در شیوهی تبلیغ، گاهی تهدید و قهر لازم است. «فاعبدوا ما شئتم» (چنانکه در جای دیگر میفرماید: «اعملوا ما شئتم»**فصّلت، 40.*** هرگونه میخواهید عمل کنید.)
7- رهبر باید بداند همهی مردم تسلیم او نخواهند شد. «فاعبدوا ما شئتم»
8 - از خدا که جدا شدیم، به هر چه وصل شویم فرقی ندارد. «ما شئتم»
9- خود باختگی، بزرگترین خسارتهاست. «انّ الخاسرین الّذین خسروا انفسهم»
10- انسان مسئول خانوادهی خویش است. «و اهلیهم»
11- سود و زیان واقعی در قیامت است. «یوم القیامة»
12- برای کسانی که دیر باورند، سخن حقّ را تکرار کنیم. «اَلا ذلک هو الخسران...»