آیه
وَأَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّهَا وَوُضِعَ الْکِتَابُ وَجِاْی ءَ بِالنَّبِیِّیْنَ وَ الشُّهَدَآءِ وَقُضِیَ بَیْنَهُم بِالْحَقِّ وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ
ترجمه
و (در آن روز) زمین به نور پروردگارش روشن گردد و نامهی اعمال را در میان نهند و پیامبران و شاهدان را حاضر سازند و میان آنان به حقّ داوری شود، در حالی که بر آنان ستم نمیرود.
نکته ها
مراد از «نور ربّ»، یا نور حقّ و عدالت است که خداوند در آن روز زمین را با آن نورانی میکند یا مراد نوری است غیر از نور خورشید و ماه که خداوند در آن روز میآفریند. البتّه مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر المیزان میفرماید: مراد از «نور ربّ» کشف اسرار و حقایق در قیامت است، سپس برای تأیید نظر خود آیهی 22 سورهی ق را گواه میگیرد: «لقد کنت فی غفلة من هذا فکشفنا عنک غطاءک»
در تفسیر اطیب البیان میخوانیم: چون در قیامت نور خورشید و ماه گرفته میشود، مراد از «نور ربّ» نوری است که از مؤمنان بر میخیزد. سپس این آیه را به عنوان شاهد ذکر میکند: «یوم تری المؤمنین و المؤمنات یسعی نورهم بین ایدیهم»**حدید، 13 ؛ تحریم، 8.***
پیام ها
1- ارائهی نامهی اعمال و احضار انبیا و گواهان و داوری به حقّ در قیامت، از امور قطعی است. (کلمات «قُضِیَ»، «وُضِعَ» و «جایءَ» در قالب ماضی مجهول آمده است).
2- در قیامت گواهان متعدّدی در کار است. (انبیا، امامان، فرشتگان، اعضای بدن، زمین، زمان و...). «الکتاب - النبیّین - الشهداء»
3- تمام رفتار و کردار انسان در دنیا تحت نظارت گروهی شاهد و گواه قرار دارد زیرا شرط گواهی دادن در قیامت، حضور و نظارت بر اعمال در دنیا است. «و جییءَ بالنبیّین و الشهداء»
4- گرچه در قیامت انبیا نیز مورد سؤال قرار میگیرند «و لنسئلن المرسلین»**اعراف، 6.*** ولی احضار انبیا در این آیه، به دلیل آنکه در کنار کتاب و شهداء قرار گرفته، برای گواهی بر اعمال امّت خودشان است. «و جییءَ بالنبیّین و الشهداء»
5 - قضاوت و داوری خداوند بر پایه مستندات پرونده اعمال و گواهی پیامبران و شاهدان است. «وضع الکتاب وجییء بالنبیّین و الشهداء و قُضِیَ»77)