آیه
وَآیَةٌ لَّهُمُ الَّیْلُ نَسْلَخُ مِنْهُ النَّهَارَ فَإِذَا هُم مُّظْلِمُونَ
وَالشَّمْسُ تَجْرِی لِمُسْتَقَرٍّ لَّهَا ذَ لِکَ تَقْدِیرُ الْعَزِیزِ الْعَلِیمِ
وَالْقَمَرَ قَدَّرْنَاهُ مَنَازِلَ حَتَّی عَادَ کَالْعُرْجُونِ الْقَدِیمِ
لَا الشَّمْسُ یَنبَغِی لَهَآ أَن تُدْرِکَ الْقَمَرَ وَلَا الَّیْلُ سَابِقُ النَّهَارِ وَکُلٌّ فِی فَلَکٍ یَسْبَحُونَ
ترجمه
و نشانهای (دیگر) برای آنان شب است که ما روز را (مانند پوست) از آن بر میکنیم، پس در تاریکی فرو میروند.
و خورشید به (سوی) قرارگاه خود روان است، آن نظام تقدیر خداوند عزیز داناست.
و برای ماه نیز منزلگاههایی معین کردهایم، تا همچون شاخه کهنهی خرما برگردد.
نه خورشید را سزاست که به ماه رسد و نه شب را سزد که بر روز پیشی گیرد هر کدام در سپهر و مدار معینی شناورند.
نکته ها
«عُرجون» به آن قسمت از خوشهی خرما گفته میشود که به درخت وصل است و پس از گذشت زمان به شکل قوس در میآید.
از آین آیات برهان نظم استفاده میشود که یکی از برهانهای اثبات وجود خداوند است.
توجّه دادن مردم به حرکت خورشید و ماه و پیدایش شب و روز، تغییراتی که در ماه دیده میشود، شناور بودن کرات در آسمان، مدار کرات، عدم اصطکاک کرات و اندازهگیریهای دقیق، عالمانه و حکیمانه، نشانهی توجّه اسلام به علم هیئت و ایجاد بستری مناسب برای تحقیقات دانشمندان در طول تاریخ بوده است.
پیام ها
1- شب، از نشانههای قدرت و حکمت الهی است. «آیة لهم الیل»
2- یک برنامه ثابت در طول تاریخ، آن هم بدون خلل نشانهی وجود حسابگری حکیم و علیم است. «ذلک تقدیر العزیز العلیم»
3- پیدایش شب و روز تصادفی نیست، کار خداست. «نسلخ منه النهار»
4- مدار حرکت خورشید و ماه طوری طراحی شده که هرگز به یکدیگر برخورد نمیکنند و در ایجاد شب و روز خللی وارد نمیشود. «لا الشمس ینبغی لها ان تدرک القمر»
5 - بر خلاف نظریه ثابت بودن خورشید، قرآن خورشید را دارای حرکت میداند، آن هم حرکت جهت دار. «تجری لمستقرّ لها»
6- در نظم حاکم بر هستی احدی نمیتواند اخلال کند. «تقدیر العزیز...»
7- تشبیهات قرآن کهنه شدنی نیست. حرکت ماه به حرکت خوشه خرما تشبیه شده است. «عاد کالعرجون القدیم»
8 - همهی کرات در مدار خود در حرکتند. «کلّ فی فلک یسبحون»
9- حرکت کرات در مدار خود با سرعت است. («یسبحون» یعنی شنای سریع)