آیه
الم
تِلْکَ آیَاتُ الْکِتَابِ الْحَکِیمِ
هُدیً وَرَحْمَةً لِّلْمُحْسِنِینَ
الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَهُم بِالْآخِرَةِ هُمْ یُوقِنُونَ
ترجمه
الف، لام، میم.
این، آیاتِ کتابِ سراسر حکمت است.
که (مایهی) هدایت و رحمت، برای نیکوکاران است.
آنان که نماز به پا میدارند و زکات میپردازند و تنها آنان به آخرت یقین دارند.
نکته ها
از مجموع بیست و نه سوره قرآن که با حروف مقطّعه آغاز میشود، در بیست و چهار مورد، پس از آن حروف، عظمت قرآن مطرح شده، شاید بیانگر آن است که قرآن از همین حروف الفبا که در اختیار شماست تألیف یافته، ولی هیچ کس از شما نمیتواند همانند آن را بیاورد.
عموم نویسندگان، کتابِ خود را خالی از نقص ندیده وبه خاطر نقصها واشکالات کتابشان، از خواننده عذرخواهی میکنند و از پیشنهادها و انتقادها استقبال میکنند؛ تنها خداوند است که دربارهی کتاب خود با صراحت میفرماید: «الکتاب الحکیم» تمام آیاتش، محکم و بر اساس حکمت است. کتابی استوار و خللناپذیر که هیچ نقص و عیبی در آن راه ندارد.
نماز، جامع همهی کمالات معنوی است مانند: طهارت، تلاوت قرآن، اقرار به توحید و نبوّت و ولایت، ذکر و دعا، سلام، قیام، رکوع، سجود و توجّه به حقّ؛ و زکات جبران همهی کاستیهای مادّی است.
در قرآن، مفهوم «زکات»، گستردهتر از آن است که در فقه آمده، زیرا علاوه بر زکاتِ فقهی، عموم کمکهای مالی را شامل میشود.
خداوند در یک جا، قرآن را مایهی هدایت متّقین میخواند، «هدیً للمتّقین»**بقره، 2.*** و در جای دیگر آن را مایهی هدایت و بشارت مؤمنان میداند، «هدیً و بشری للمؤمنین»**نمل، 2.*** و در این سوره، قرآن را مایهی هدایت و رحمت برای نیکوکاران میشمرد، «هدیً و رحمة للمحسنین» پس قرآن مراحل سه گانهی تکامل را در بردارد، مایهی هدایت، بشارت و رحمت است.**تفسیر نمونه، ذیل آیه.***
پیام ها
1- ارشاد و هدایت، باید بر اساس حکمت باشد. «آیات الکتاب الحکیم هدیً»
2- قرآن، عین هدایت و رحمت است و در این زمینه هیچ گونه نقص و نارسایی ندارد. «هدیً و رحمة» (کلمههای «هدیً» و «رحمة» در قالب مصدری آمده که نشان مبالغه میباشد.**گاهی میگویند: فلانی شیرین سخن است و گاهی میگویند: فلانی شکر است که این تعبیر بیانگر آن است که تمام وجود و حرکات و کلام و نگاهش یکپارچه شیرین است.***)
3- ارشاد و هدایت، باید همراه رحمت و محبّت باشد. «هدیً و رحمة»
4- نیکوکاران، آمادگی پذیرش حقّ را دارند. «هدیً للمحسنین»
5 - نماز و زکات، از یکدیگر جدا شدنی نیستند. «یقیمون الصّلاة و یؤتون الزّکاة»
6- اقامهی نماز و پرداخت زکات باید سیرهی دائمی باشد. («یقیمون» و «یؤتون»، در قالب مضارع آمده که نشان استمرار است)
7- چون اسلام دین جامعی است، تکلیفهای آن نیز جامع و همه جانبه است. تکلیف بدنی: «نماز»، مالی: «زکات» و قلبی: «یقین». «الصّلاة، الزّکاة، یوقنون»
8 - ارتباط با خدا (اقامهی نماز) و ارتباط با مردم (پرداختن زکات)، همراه با ایمان به قیامت ارزشمند است. «و هم بالآخرة هم یوقنون»
9- نیکوکار کسی است که هم به مسائل اقتصادی توجّه دارد و هم به مسائل معنوی. «للمحسنین الذین یقیمون... یؤتون»
توضیحات