علمای اسلم زکات را از ضروریت دین و منکر آن را کافر دانستهاند.
روزی امام صادق (علیه السلام) آداب و نحوه گرفتن زکات را که در نامه 25 نهج البلاغه نیز آمده است، از قول حضرت علی (ع) نقل فرمود. سپس گریه کرد و فرمود: به خدا سوگند حرمتها را شکستند و به کتاب خدا و سنت پیامبرش عمل نکردند.(91)
زکات، درمان دردهای اقتصادی جامعه است و همان گونه که اگر برای عضوی از بدن کسی ناراحتی پیش بیاید او را از حرکت میاندازد، در جامعه نیز اگر گروهی با مشکلات روبرو شوند، حرکت آن جامعه فلج میشود و زکات برای حل مشکلات جامعه است.
امام رضا (علیه السلام) فرمود: خداوند به من نعمتهایی داده است که دائما نگران آن هستم تا حقوقی را که خداوند نسبت به آنها بر من واجب کرده است پرداخت کنم. سوال شد: شما نیز با آن مقام بزرگی که دارید به خاطر تأخیر زکات از خدا میترسید؟ فرمود: بله.(92)
امام صادق (علیه السلام) فرمود: خداوند بر این امت چیزی را سختتر از زکات واجب نکرده است و اکثر هلاکتهای امتها به خاطر نپرداختن آن است.(93)
همچنین قرآن میفرماید: هنگامی که صالحان به حکومت برسند، اولین برنامه آنان اقامه نماز و پرداخت زکات و امر به معروف و نهی از منکر است.(94)
رسول خدا (علیه السلام) سوگند یاد کرد که جز مشرک کسی در مورد پرداخت زکات خیانت نمیکند.(95)
و نیز فرمود: یا علی! ده گروه از امت من کافر میشوند که یکی از گروهها کسانی هستند که زکات نمیپردازند.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در آخرین خطبه خود فرمود: ای مردم! زکات اموال خود را بپردازید. پس هر کس زکات نپردازد، برای او نه نمازی است و نه حجی و نه جهادی.(96)
در روایات متعددی زکات به عنوان یکی از پایههای دین اسلام شمرده شده است و فرمودهاند: بنای دین اسلام بر پنج چیز استوار شده است: بر نماز، حج، زکات، روزه و ولایت.