تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر سوره صافات
حاج شیخ محسن قرائتی

سوره 37. صافات آیه 83-87

آیه
وَإِنَّ مِن شِیعَتِهِ لَإِبْرَاهِیمَ
إِذْ جَآءَ رَبَّهُ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ‏
إِذْ قَالَ لِأَبِیهِ وَقَوْمِهِ مَاذَا تَعْبُدُونَ
أَئِفْکاً آلِهَةً دُونَ اللَّهِ تُرِیدُونَ
فَمَا ظَنُّکُم بِرَبِ‏ّ الْعَالَمِینَ‏
ترجمه
و بی گمان، ابراهیم از پیروان نوح بود.
آن گاه که با دلی سلیم و سالم (از هر عیب) به پیشگاه پروردگارش آمد.
آن گاه که به پدر (سرپرست) و قوم خویش گفت: این (بت‏ها) چیست که می‏پرستید؟
آیا به دروغ معبودهای دیگری غیر از خداوند می‏خواهید.
پس گمان شما به پروردگار جهانیان چیست (که غیر او را می‏پرستید)؟
نکته ها
کلمه «شیعه» به معنای گروهی است که تابع رئیس خود باشند.
امام صادق‏علیه السلام فرمود: قلب سلیم قلبی است که جز به خدای تعالی به چیزی وابسته نباشد.**تفسیر مجمع‏البیان.*** آری، شرک یکی از بیماری‏های قلبی است.
حضرت ابراهیم در میان انبیا ویژگی‏هایی داشت از جمله:
الف) با این که یک نفر بود امّا قرآن او را یک امّت می‏داند. «انّ ابراهیم کان امّة واحدة»**نحل، 120.***
ب) علاوه بر نبوّت، امام مردم شد. «انّی جاعلک للناس اماما»**بقره، 124.***
ج) انبیایی مثل حضرت موسی و عیسی و محمّدعلیهم السلام از نسل او هستند.
د) مراسم حج از یادگارهای اوست.
ه) بر ملکوت و باطن آسمان‏ها دست یافت. «نری ابراهیم ملکوت السموات والارض»**انعام، 75.***
و) در قرآن القاب ویژه‏ای برای او ذکر شده است، مانند: صدّیق، اَوّاه، حلیم، خلیل، حنیف، قانت و دارای قلب سلیم.
پیام ها
1- بُعد منزل نبود در سفر روحانی. (با این که فاصله حضرت ابراهیم تا حضرت نوح را تا چند هزار سال گفته‏اند، لیکن در قرآن ابراهیم، شیعه و پیرو نوح معرّفی شده و نوح پیشتاز حرکت توحیدی است.) «و انّ من شیعته لابراهیم»
2- راه همه انبیا یکی است و انبیا برای یکدیگر الگو و مقتدا هستند و عنصر زمان و مکان در اصول و مبانی ادیان آسمانی اثر ندارد. «و انّ من شیعته لابراهیم» (در جای دیگر نیز قرآن خطاب به پیامبر اسلام می‏فرماید: «فبهداهم اقتده»**انعام، 90.*** به هدایت پیامبران پیشین، اقتدا کن.)
3- بر خلاف ادّعای مخالفان شیعه، کلمه شیعه اختراع یاران حضرت علی علیه السلام نیست. «و انّ من شیعته»
4- بعضی از وظایف انبیا از این قرار است: الف) پیوند با پیامبران پیشین «و انّ من شیعته لابراهیم» ب) تسلیم در برابر خدا «جاء ربّه بقلب سلیم» ج) نجات جامعه از انواع شرک. «اذقال لابیه»
5 - ابتدا درون خود را پاک کنید، سپس به پاک کردن جامعه بپردازید. (لازمه موفقیّت رهبران دینی، داشتن قلب سلیم است) «جاء ربّه بقلب سلیم اذقال لابیه»
6- قلب سلیم شرط تقرّب به خدا و بار یافتن به درگاه اوست. «جاء ربّه بقلب سلیم»
7- کسی شیعه واقعی و پیرو راستین پیامبران است که از قلبی سلیم و پاک برخوردار باشد. «و انّ من شیعته لابراهیم اذ جاء ربّه بقلب سلیم»
8 - صراحت، شهامت و عدم ملاحظات قومی و نسبی، نشانه‏ی ایمان راسخ است. ابراهیم آئین پدر را محکوم کرد. «قال لابیه و قومه ماذا تعبدون»
9- مردان خدا در محیط فاسد هضم نمی‏شوند بلکه محیط را عوض می‏کنند. «قال لابیه و قومه ماذا تعبدون»
10- در نهی از منکر سن شرط نیست. «لابیه» عدد شرط نیست. «لابیه و قومه»
11- در نهی از منکر، از خودی‏ها شروع کنیم. «لابیه و قومه»
12- در نهی از منکر، از منکرات اصلی همچون شرک شروع کنیم. «ماذا تعبدون»
13- سر لوحه‏ی مبارزه انبیا با شرک است. «قال لابیه و قومه ماذا تعبدون»
14- در نهی از منکر، از وجدان خلافکار نیز اقرار بگیریم. «ماذا تعبدون»
15- در نهی از منکر، احتمال تأثیر فوری و کامل شرط نیست، شاید بعداً اثر کند، شاید کم کم اثر کند و شاید... . «قال... ماذا تعبدون»
16- بت پرستی یک نوع دروغ است. «ائفکاً آلهة»
17- نه تنها پرستش، بلکه اراده‏ی پرستشِ غیر خدا هم زشت است. «تعبدون، تریدون»
18- هستی در سایه ربوبیّت خداوند، اداره می‏شود. «بربّ العالمین»