تربیت
Tarbiat.Org

پرسشها و پاسخها
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی‏‏

مفهوم مشروعیت‏

مشروعیتی که در فلسفه سیاست مطرح می‏شود مفهومی اصطلاحی دارد که نباید آن را با معنای لغوی این واژه و واژه‏های هم خانواده‏اش اشتباه گرفت؛ به عبارت دیگر نباید «مشروعیت» را با «مشروع»، «متشرعه» و «متشرعین» که از «شرع» به معنای دین گرفته شده همسان گرفت. بنابراین، معنای این واژه در مباحث سیاسی تقریباً مرادف قانونی بودن است.
هنگامی که پذیرفتیم حکومت ضرورت دارد و اساسش به این است که دستوری از مقامی صادر شود و دیگران به آن عمل کنند، قوام حکومت به وجود شخص یا گروهی است که «حاکم»اند و همین طور به انسانهایی که می‏بایست دستورات شخص یا گروه حاکم را بپذیرند و بدان عمل کنند.
آیا مردم از هر دستوری باید اطاعت کنند؟ آیا هر شخص یا گروهی حق دارد و می‏تواند که دستور دهد؟
در طول تاریخ کسانی بوده‏اند که با زور بر مردم تسلط یافته و بر آنان حکم فرمایی کرده‏اند، ولی شایستگی فرمانروایی را نداشته‏اند. در مقابل، گاهی فرد یا افراد شایسته‏ای بوده‏اند که مردم می‏بایست از آنان اطاعت کنند.
با توجه به نکته فوق می‏توان گفت منظور از «مشروعیت» این است که کسی حق حاکمیت و در دست گرفتن قدرت و حکومت را داشته باشد، و مردم وظیفه خواهند داشت از آن حاکم اطاعت کنند.