آیه
وَلَنُذِیقَنَّهُم مِّنَ الْعَذَابِ الْأَدْنَی دُونَ الْعَذَابِ الْأَکْبَرِ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ
ترجمه
و البتّه ما غیر از آن عذاب بزرگتر (در قیامت) از عذاب نزدیک (در این دنیا) به آنان میچشانیم، تا شاید به سوی خدا باز گردند.
نکته ها
عذاب دنیا، هم نزدیک است و هم کوچک. عذاب آخرت، هم دور است و هم بزرگ. طبق قاعده، باید در برابر کلمهی «ادنی» کلمهی «ابعد» به کار رود ولی نمیتوان گفت: قهر خدا دور است، لذا به جای کلمهی «ابعد» وصف «اکبر» آمده است؛ از طرف دیگر امکان داشت به جای کلمهی «ادنی» کلمهی «اصغر» بیاید تا با کلمهی «اکبر» مناسب باشد ولی نمیتوان قهر خدا را کوچک شمرد، لذا در یک جا کلمهی «ادنی» به کار رفته و در یک جا کلمه «اکبر».
رسول خداصلی الله علیه وآله فرمودند: «مراد از «العذاب الادنی»، مصیبتها، بیماریها و رنجهایی است که انسان در دنیا به آن گرفتار میشود».** تفاسیر نورالثقلین و کنزالدقائق.***
پیام ها
1- یکی از سنّتهای الهی، گرفتار کردن گنهکار برای توبه است. «ولنذیقنّهم... لعلّهم یرجعون»
2- در تربیت، همیشه و همه جا، محبّت کارساز نیست، گاهی برخورد تند و قهر لازم است. «العذاب الادنی»
3- عذاب آخرت از همهی عذابهای دنیوی بزرگتر است. «العذاب الاکبر»
4- تلخیهای دنیوی باید زنگ بیدار باش و زمینهی توبه قرار گیرد. «لعلّهم یرجعون» (راه بازگشت برای خلافکاران نیز باز است.)
5 - تلخیهای دنیوی، با عدل الهی، منافاتی ندارد، زیرا بر اساس حکمت و برای اصلاح مردم است. «ولنذیقنّهم... لعلّهم یرجعون»
6- در تربیت، احتمال تأثیر کافی است و یقین لازم نیست. «لعلّهم یرجعون»
7- با چشیدن عذابهای دنیوی، بازهم بازگشت خلافکاران از گناهان خود اجباری نیست. «لعلّهم یرجعون»