تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نمونه، جلد10
آیت الله مکارم شیرازی با همکاری جمعی از فضلاء و دانشمندان‏‏‏‏‏

گفتگوی صریح شیطان و پیروانش

در چند آیه قبل اشاره ای به مجازات سخت و دردناک منحرفان لجوج و بی ایمان شده بود، آیات مورد بحث همین معنی را تعقیب و تکمیل می کند.

نخست می گوید: در روز قیامت همه به جباران و ظالمان و کافران اعم از تابع و متبوع، پیرو و پیشوا در پیشگاه خداوند ظاهر می شوند (و برزوا لله جمیعا).**باید توجه داشت که (برزوا) فعل ماضی است ولی در اینجا به معنی آینده است زیرا مسائل مربوط به قیامت آنچنان قطعی و تخلف ناپذیر است که در بسیاری از آیات قرآن با صیغه ی ماضی بیان شده است همانگونه که فی المثل ما درباره کسی که بیمار است و یقین داریم خواهد مرد می گوئیم: فلانکس از دنیا رفت***

و در این هنگام ضعفاء یعنی پیروان نادانی که با تقلید کورکورانه، خود را به وادی ضلالت افکندند به مستکبرانی که عامل گمراهی آنها بودند می گویند: ما پیرو شما بودیم آیا ممکن است اکنون که به خاطر رهبری شما به این همه عذاب و بلا گرفتار شده ایم، شما هم سهمی از عذابهای ما را بپذیرید تا از ما تخفیف داده شود؟ (فقال الضعفاء للذین استکبروا انا کنا لکم تبعا فهل انتم مغنون عنا من عذاب الله من شی ء).

اما آنها بلا فاصله می گویند اگر خدا ما را به سوی نجات از این کیفر
@@تفسیر نمونه جلد 10 صفحه 323@@@
و عذاب هدایت می کرد ما هم شما را راهنمائی می کردیم (قالوا لو هدانا الله لهدیناکم ).

ولی افسوس که کار از این حرفها گذشته است، چه بیتابی و جزع کنیم و چه صبر و شکیبائی، راه نجاتی برای ما وجود ندارد (سواء علینا اجزعنا ام صبرنا ما لنا من محیص ).