زبان عضو كوچكی است كه كارهای بزرگی انجام می‌دهد.
تا مرد سخن نگفته باشد عیب و هنرش نهفته باشد.
حضرت علی (علیه السلام) می‌فرماید: «مقام انسان، زیر زبانش نهفته است». (1)
خداوند در قرآن می‌فرماید: [وَ لِساناً وَ شَفَتَیْنِ] (2). ما به انسان زبان و دو لب دادیم.
سرچشمه‌ی نیکی‌ها:
اكنون به سراغ بعضی از دستورات خداوند درباره زبان برویم:
1- با زبان خدا را عبادت و او را یاد و از او تشكر می‌كنیم.
2- با زبان كتابش را می‌خوانیم.
3- با زبان مردم را به سوی خوبی‌ها فرا‌می‌خوانیم، یعنی امر به معروف می‌كنیم.
4- با زبان مردم را از بدی‌ها بازداشته وهشدار می‌دهیم، یعنی نهی از منكر می‌كنیم.
5- با زبان بر سر ظالم فریاد می‌كشیم و از مظلوم حمایت می‌كنیم.
6- با زبان به مردم سلام و بین دلها پیوند می‌زنیم.
7- با زبان مردم را شاد می‌كنیم.
8- با زبان اذان می‌گوییم.
9- با زبان آموزش می‌دهیم.
10- باید با مردم خوب سخن بگوییم.
11- نسبت به پدر و مادر سخن تند نگوییم.
12- اسرار مردم را فاش نکنیم.
13- تا امکان دارد سوگند نخوریم.
14- سخنی نگوییم که سبب ناراحتی دیگران شود.
15- در سخن گفتن انصاف داشته باشیم.
16- کاری را که قدرت انجام آن را نداریم قول ندهیم.
اینها گوشه‌هایی از آثار خوب زبان است.
سرچشمه‌ی گناهان:
در اینجا به گوشه‌ای از گناهان زبان اشاره می‌كنیم:
1- با زبان می‌توانیم به مردم نیش بزنیم و آنان را از خود برنجانیم. [وَیْلٌ لِكُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَة] (3).
2- با زبان می توانیم پشت سر مردم عیب‌های آنها را بازگو كنیم و یا برای آنها عیب بسازیم و به آنان نسبت دهیم.
3- با زبان می‌توان ظالم را تشویق كرد.
4- با زبان می‌توان افرادی را منحرف كرد.
5- با زبان می‌توان افرادی را تحقیر كرد.
6- با زبان می‌توان به نفع دشمنان حرف زد.
7- با زبان می‌توان سخنان یاوه گفت و از نااهلان ستایش كرد.
8- با زبان می‌توان اسرار مردم را فاش كرد.
آری، زبان مثل كلید است كه با حرکت به سویی در بسته می‌شود و به سوی دیگر در باز می‌شود. با زبانی كه می‌توان آن‌همه عبادت كرد، می‌توان گناهان زیادی هم انجام داد.
1. نهج البلاغه، حکمت 392 .
2. سوره بلد، آیه 9.
3. سوره همزه، آیه 1.