اگر ما گشایش و تنگ دستى را بدست خدا بدانیم، راحت انفاق مىكنیم.
«وَ مَنْ یُهاجِرْ فِى سَبِیلِ اللَّهِ یَجِدْ فِى الْأَرْضِ مُراغَماً كَثِیراً وَ سَعَةً وَ مَنْ یَخْرُجْ مِنْ بَیْتِهِ مُهاجِراً إِلَى اللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ یُدْرِكْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِیماً(2267)؛ و هر كه در راه خداوند هجرت كند، اقامتگاههاى بسیار همراه با گشایش خواهد یافت و هر كه از خانهاش هجرتكنان به سوى خدا و پیامبرش خارج شود، سپس مرگ، او را دریابد حتماً پاداش او بر خداوند است و خداوند آمرزنده مهربان است.»
هجرت، زمینهساز گشایش و توسعه است «مَنْ یُهاجِرْ»، «یَجِدْ فِى الْأَرْضِ مُراغَماً» نابرده رنج، گنج میسّر نمىشود.
منحرفان هر چند به ظاهر، خود را در گشایش و آرامش ببینند، ولى در واقع گرفتار تنگناها و فشارند.
بىحوصلگى و كم ظرفیّتى، نوعى رجس و پلیدى روح است.
در قرآن، دو نوع گشایش براى دو گروه مطرح است:
الف: رفاه و گشایش براى خوبان كه همراه بركات است، «لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَكاتٍ».
ب: رفاه و گشایش براى كفّار و نااهلان كه دیگر همراه بركات نیست، «فَتَحْنا عَلَیْهِمْ أَبْوابَ كُلِّ شَیْءٍ»، زیرا چه بسا نعمتها، ناپایدار و سبب غفلت و غرور و طغیان باشد. خداوند، این رفاه و گشایش كفّار را وسیله مهلت و پرشدن پیمانه آنان قرار داده است. بنابراین به هر نعمت ظاهرى نباید دل خوش كرد، زیرا اگر این نعمتها براى مؤمنین باشد، مایه بركات است، و اگر براى كفّار باشد، ناپایدار و وسیله قهر الهى است.
امام صادق(علیه السلام) فرمودند: گاهى بندهاى از خداوند حاجت و تقاضایى دارد و خداوند دعایش را مستجاب مىكند و مقرّر مىشود تا مدّتى دیگر برآورده شود. امّا پس از آن، بنده گناهى را انجام مىدهد كه موجب برآورده نشدن حاجتش مىشود.
از مصادیق بارز این آیه، دوران ظهور حضرت مهدى عجّل اللَّه تعالى فرجه الشّریف است كه به گفته روایات، در آن زمان بركات از آسمان و زمین سرازیر مىشود.
انسانها در تنگناها متعهّد مىشوند، «لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِینَ»، امّا در حال گشایش، بىوفایند «جَعَلا لَهُ شُرَكاءَ».
به خاطر تقواى الهى، گشایش ایجاد مىشود. «وَ مَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ(2268)؛ هر كس از خدا پروا كند، براى او راه خروج و گشایش قرار مىدهد و از جایى كه حسابش را نمىكند، به او روزى مىرساند.»
با گشایش گره و مشكل، جان تازهاى در انسان دمیده مىشود.
پایان سختىها، گشایش است.
گشایش و آسایش، بدون تحمّل سختى هجرت، حاصل نمىشود.
تقوا از عوامل گشایش و موجب توسعه در رزق است.
انبیا با پیش آمدن هر مشكلى، به درگاه خداوند شتافته و گشایش آن را از پروردگار خویش خواستار مىشدند.
«وَ اذْكُرْ عَبْدَنا أَیُّوبَ إِذْ نادى رَبَّهُ أَنِّى مَسَّنِیَ الشَّیْطانُ بِنُصْبٍ وَ عَذابٍ ارْكُضْ بِرِجْلِكَ هذا مُغْتَسَلٌ بارِدٌ وَ شَرابٌ(2269)؛ و بنده ما ایّوب را یاد كن، آن گاه كه پروردگارش را ندا داد كه: شیطان مرا به رنج و عذاب افكنده است. (به او گفتیم:) پاى خود را بر زمین بزن (تا از زیر پاى تو چشمهاى جارى كنیم) این چشمه آبى خنك براى شستشو و نوشیدن است.
براى رفع گرفتارىها و مشكلات، دعا كنیم «نادى رَبَّهُ أَنِّى مَسَّنِیَ الشَّیْطانُ».
دعاى انبیا مستجاب مىشود و به دنبال سختىها گشایش است «ارْكُضْ بِرِجْلِكَ».