تنبه آرى، رها كردن نه! خداوند به خاطر تخلّفات و اختلافات در جنگ احد، تنبیه كرد، ولى رها نكرد. «ثُمَّ أَنْزَلَ عَلَیْكُمْ مِنْ بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُعاسا؛ سپس (خداوند) به دنبال آن غم، آرامشى (به گونه) خوابى سبك بر شما فرو فرستاد.» وقتى راههاى مسالمت آمیز سود نبخشید، یا باید دست از انجام وظیفه كشید، یا باید در صورت تأثیر نداشتن موعظه و قهر، خشونت به خرج داد. به گفته روانشناسان، بعضى افراد، حالت مازوشیسم (آزادى طلبى) پیدا مىكنند كه تنبیه مختصر بدنى، برایشان همچون مرهم است. در تنبیهات بدنى هم، اسلام سفارش كرده كه نباید به مرحله كبودى جسم یا زخمى شدن بدن برسد. به علاوه، مرد متخلّف هم گاهى توسط قاضى تنبیه بدنى مىشود. رسول خدا(صلى الله علیه و آله) فرمود: كتك شما نباید به نحوى باشد كه اثر آن در جسم زن نمودى داشته باشد، یا كتك نشانه خودنمایى و اظهار قدرت مرد باشد كه زهرچشمى بگیرد. «ضربا غیر مبرج» امام صادق(علیه السلام) فرمودند: نشوز زن آن است كه در فراش (همبستر شدن) از شوهر تبعیّت نكند و مقصود از «اضْرِبُوهُنَّ»، زدن با چوب مسواك و شبیه آن است، زدنى كه از روى رفق و دوستى باشد. برخورد خشن و تنبیه، تنها براى انجام وظیفه است، نه انتقام و كینه و بهانه. براى فاسقان دلسوزى نكنید. (تنبیه مجرم، همچون داروى تلخ به نفع سلامت فرد و جامعه است.) در قوانین كیفرى اسلام، علاوه بر تنبیه مجرم، عبرت دیگران هم مطرح است. براى لجوجان، نه تبلیغ مؤثّر است، نه تنبیه. «قَسَتْ قُلُوبُهُمْ» در شیوه تربیتى اسلام، تشویق ده برابر تنبیه است. افراد غافل، نیازمند تنبیه و مستحقّ توبیخ هستند. تشویق و تنبیه، مهر و قهر، هر دو سازنده و تربیت كننده است. تشویق باید بیش از تنبیه و مجازات باشد. تنبیه بدنى مجرم، براى تأدیب او و حفظ عفّت عمومى لازم است. گناهى تنبیه دارد كه انسان با علم و عمد مرتكب شود. ملامت، نباید مانع محبّت باشد. یونس ملامت و تنبیه شد، ولى باز هم مورد عنایات ویژه خداوند قرار گرفت.