تربیت
Tarbiat.Org

گنجینه معارف 3 (110 موضوع)
محمد رحمتی شهرضا

نكات‏

تعاریف متعدّدى از واژه ادب درفرهنگ‏نامه‏هاى فارسى ارائه شده كه در عمده آن‏ها، به عناصرى مانند: نیكى احوال و رفتار پسندیده و شایسته بودن و حُسن معاشرت و رعایت حرمت اشخاص توجّه شده است.
اگر دیگران را سفارش به مراعات ادب مى‏كنیم، باید ابتدا خودمان در سخن با مردم، رعایت ادب را بكنیم.
ادب و احترام به گذشتگان آرى، پیروى از افكار جاهلانه آنان و وفادارى نابجا خیر.
در برخورد با جهالت كافران، از ادب و گفتار نرم و حكیمانه استفاده كنیم.
ورود به مكان‏هاى مقدّس، ادب و آداب ویژه‏اى دارد: «وَ ادْخُلُوا الْبابَ سُجَّداً».
هنگام تلاوت قرآن، از روى ادب سكوت كرده و آیات آن را گوش دهید.
در دعا و سخن گفتن با خدا، ادب را مراعات كنیم. حضرت نوح(علیه السلام) نگفت: خدایا طبق وعده‏اى كه دادى كه اهل مرا نجات مى‏دهى، باید فرزندم را نجات مى‏دادى، چرا نجات ندادى؟! بلكه گفت: «أَنْتَ أَحْكَمُ الْحاكِمِینَ».
اگر از بى‏ادبى افراد گفتید، از ادب آنان نیز بگویید.
سلام كردن، یك ادب الهى در طول تاریخ بوده است.
مراعات ادب و حقّ دیگران، سرچشمه سعادت بشر است.
انبیاء(علیهم السلام) نمونه ادب هستند: «مَسَّنِیَ الضُّرُّ وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ». حضرت ایّوب(علیه السلام) نفرمود: پروردگارا! ضرر را از من برطرف فرما، بلكه به گونه‏اى دعا كرد كه یعنى خدایا! تو خود مى‏دانى.
در قرآن كریم به رعایت ادب در موارد ذیل اشاره شده است:
1- ادب حضور در مكان‏هاى مقدس 2- ادب برخورد با اولیاى الهى 3- ادب برخورد با پدر و مادر 4- ادب پدر در برابر فرزند 5- ادب شاگرد در برابر استاد 6- ادب ورود به خانه دیگران 7- ادب سلام 8- ادب ضیافت 9- ادب نشستن درمجالس عمومى 10- ادب برخورد با سفیهان و نادانان 11- ادب انفاق و برخورد با فقیران 12- ادب برخورد با مخالفان عقیدتى 13- ادب برخورد با خطاكار 14- ادب نامه‏نگارى 15- ادب برخورد زنان با مردان نامحرم 16- ادب در امور جنسى 17- ادب برخورد با مالیات‏دهندگان 18- ادب راه رفتن.