به تعبیر قرآن روح اهل کفر روح افتخار بر اسراف است «یَقُولُ أَهْلَكْتُ مَالًا لُّبَدًا»؛(37) میگوید من مال زیادی را از بین میبرم. و این نوع مصرفزدگی را شاخصه رشد نشان میدهند تا حیات تکنولوژی فزونخواه ادامه یابد، در حالیکه شاخصه حیات دینی «قناعت» است و «سادگی».
روح حاکم بر تکنولوژی و ریخت و پاشهای فرهنگ غربی به جهت امکاناتی است که با استعمار سایر ملل و چپاول ثروت ملتها برایشان پیش آمد و چنانچه سایر ملل تحت تأثیر مصرفزدگی غربی قرار نمیگرفتند و «قناعت» و «سادگی» را انتخاب میکردند مسلّم تمام شکوه ظاهری غرب فرو میریخت. و امروز هم نجات ملتها از ظلمات مدرنیته را باید در آموزههای دینی دنبال کرد و با برنامهریزی مناسب و با توجه به این که طبیعت ظرفیت اسرافکاریها را ندارد، آینده را از آنِ خود کرد و شرایط عبور از فرهنگ مدرنیته به سوی تمدن اسلامی را پدید آورد. رسول خدا(ص)میفرمایند: «اگر کسی برای غسلکردن بیش از یک صاع - حدود سه کیلو- آب مصرف کرد خلاف سنت من عمل کرده.»؛(38) از این روایت بر میآید که روح انسانِ موحد اجازه نمیدهد مصرفزدگی بر زندگیاش حاکم باشد، حال چه تولیدش بیش از مصرفش باشد و چه نباشد. چه در منطقهای زندگی کند که دارای آب فراوان باشد و چه در منطقه خشک و کویری زندگی کند. مصرف زیاد روح را میمیراند و انسان را گرفتار مصرفزدگی میکند، مضافاً اینکه طبیعت ظرفیت اسرافکاری در هیچچیزی را ندارد.(39)
اگر فرهنگ غرب در ظاهر برنامهریزی دارد ولی برنامهریزی آن فرهنگ برای تخریب طبیعت و استعمار و چپاول سایر ملل بوده و این برنامهریزی آن چیزی نیست که بتواند ملّتی را نجات دهد، چیزی نمیگذرد که آرامآرام صدای شکستن استخوانهای آن تمدن به گوش خواهد رسید. سنت الهی چنین است که اسراف و ظلم، عامل بیثمری و اضمحلال خواهد بود و از طرف دیگر تا هوسهای انسانها به کمک دین الهی در کنترل نیاید، اسرافْ روز به روز گستردهتر میشود تا به سقوط انتهایی ختم شود، و چون امیدی به بازگشت به دین در کلیت فرهنگ غربی در میان نیست باید منتظر سقوط این تمدن بود.
حضرت یوسف(ع) فرمودند: دینِ قیم و تمدن پایدار را باید در هدفی نورانی که همان بندگی خداست، دنبال کرد و لذا ما باید به جای تبلیغات مبالغهآمیز برای ماشین و صنعت و ایجاد محبتهای کاذب به تکنولوژی و رفاهِ تکنیکی، ارزشهای اخلاقی اسلام را وارد مناسبات اجتماعی نمائیم و در عین به صحنه آوردن تکنولوژی بومی، رویکرد و جهتگیری خود را به هدفی غیر از هدفی که تکنولوژی غربی برای بشر ترسیم میکند، سوق دهیم. توجه مردم را بیش از حدّ به تکنولوژی غربی جلبکردن بدون آنکه از عیبهای بیاندازه آن سخن بگوئیم، عملاً ملت را به سوی ورطههای بحران خواهیم کشاند.