نهضت و حكمت امام‌حسین(ع) یك انتخاب واقعی مافوق رسم زمانه است؛ چراكه علم، مبنای انتخابِ عالِم است یعنی عالِم هر آنچه را انتخاب می‌كند، عالمانه انتخاب می‌كند و این چنین انتخابی، انتخابی است آزادانه، چون بر محور علم و آگاهی انجام گرفته است. و بر‌عكس؛ ترس، مبنای حركت انسانِ جامعه‌زده و مرعوب است. و چنین انسانی انتخاب آزاد ندارد. انتخابی كه بر اساس كششهای غریزه و یا ترس باشد، آزادانه نیست. معاویه میداند كه عدّهای تحت‌تأثیر جوّ جامعه، انتخاب و زندگی میكنند و در حقیقت انتخاب ندارند و لذا معاویه نقشه و حیلة خود را از همین‌جا شروع می‌كند و همان افراد را طعمه سیاستهای خود قرار میدهد، و چنین انسان‌‌هایی كم نیستند. معاویه حكومت زورمدارانهای را برپا می‌كند كه انسانِ دارای اقتدارِ روحی، آن شرایط را نمیتواند تحمّل كند، ولی انسان‌‌های بیمحتوا، به راحتی طعمة پوچی زمانهای میشوند كه ترس بر آن حكومت می‌كند و آلت دست قرار میگیرند.
در زمان سه خلیفة اول، افراد جامعه، به‌جهت مشغولیت‌های بی‌ثمر و غفلت از معارف دینی و پشت‌كردن به اهل‌البیت پیامبر(ص)، به نهایت پوچی رسیدند، حدود سی سال مردم مشغول همه چیز شدند به‌جز مشغول معارف دینی؛ و لذا بعداً به راحتی آلت دست جوّ ترس قرار گرفتند.