علامه طباطبایی(ره) در ذیل آیه 43 و 56 سوره احزاب میفرمایند:
«معنای جامع کلمه «صلوة» - به طوری که از موارد استعمال آن فهمیده میشود- انعطاف است، چیزی که هست این معنای جامع به خاطر اختلاف مواردی که به آن نسبت داده میشود مختلف میشود، به همین جهت بعضی گفتهاند: «صلوات از خدا به معنای رحمت و از ملائکه به معنای استغفار و از مردم دعا است».(5) «صلوة» در اصل به معنای انعطاف بوده، و صلوات خدا بر پیامبر به معنای انعطاف او به وی است به وسیلة رحمتش، البته انعطافی مطلق، چون در آیه شریفه صلوات را مقید به قیدی نکرده و همچنین صلاة ملائکه او به آن جناب، انعطاف ایشان است بر وی، به اینکه او را تزکیه نموده و برایش استغفار کنند، و صلاة مؤمنین بر او انعطاف ایشان است به وسیلة درخواست رحمت برای او.
اینکه قبل از امر به مؤمنین که بر او صلوات بفرستید، نخست صلوات خود و ملائکه خود را ذکر کرد، دلالتی است بر اینکه صلوات مؤمنین بر آن جناب به پیروی خدای سبحان و متابعت ملائکه اوست و اینکه کاری نکنند که موجب اذیت آن حضرت شود.(6)
در راستای نقش صلوات خداوند بر پیامبر(ص) و بر مؤمنین، قرآن میفرماید:
«هُوَ الَّذِی یُصَلِّی عَلَیْكُمْ وَمَلَائِكَتُهُ لِیُخْرِجَكُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَی النُّورِ وَكَانَ بِالْمُؤْمِنِینَ رَحِیمًا»؛(7)
خداوند و ملائکه بر شما درود میفرستد تا شما را از ظلمات به سوی نور خارج کند و او نسبت به مؤمنین در نهایت لطف و رحمت است.
چنانچه ملاحظه میفرمایید صلوات از ناحیة خدای سبحان کرامت و برای نورانیکردن و رهانیدن از تیرگی و ظلمت است. البته این صلوات نسبت به پیامبر(ص) و اهل بیت او(ع) که در مقام عصمت هستند عامل دفع و منع هجوم ظلمت به ساحت ایشان است و موجب میشود که در مقام عصمت خود پایدار بمانند، ولی نسبت به دیگران عامل رفع و زدودن تیرگیهای موجود در شخصیت آنهاست. با توجه به آیه فوق که نشان میدهد صلوات خداوند و ملائکه موجب خروج مؤمنان از ظلمات به سوی نور است، روشن میشود که وقتی خداوند میفرماید: «...وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ، الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِیبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعونَ، أُولَئِكَ عَلَیْهِمْ صَلَوَاتٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ»؛(8) به صابران بشارت ده، آنهایی که چون مصیبتی به آنها برسد، میگویند: ما از خداییم و به سوی او بر میگردیم، بر آنان صلوات و رحمت از طرف پروردگارشان است و آنها هدایت شدهاند.
چنانچه ملاحظه میفرمایید صلوات خدا بر صابران نیز نازل میشود و در نتیجه نورانی و نورانیتر خواهند شد.