اگر زنان و مردان به آنچه که دریچهی ورود به مهمانی حق است و به آنها دادهاند نگاه کنند در عیش و قرار و آرامش و شعف و حضور قلب و مستی و معنویت قرار میگیرند. در حالی که اگر به آنچه که خدا به آنها نداده است نگاه کنند در حسادت و پریشانی و غفلت و فرسایش و اضمحلال قرار میگیرند و عملاً راه ورود به شرایط اُنس با خدا در جلویشان بسته خواهد شد. خداوند میفرماید: اگر میخواهی در آرامشِ بندگی بهسر ببری به وظیفه نگاه کن. وظیفه این بود که به شجره نزدیک نشویم، نه تنها از آن نخوریم، حتی نزدیک هم نشویم، وقتی بهجای نظر به وظیفه، به شجره نگاه کردیم، دیدیم میوههای شجره را نداریم، مصیبت شروع شد و از همه چیز محروم شدیم. وظیفه این بود که «وَ لَا تَقْرَبا هَذِهِ الشَّجَرَه»؛(68) به این شجره نزدیک نشوید تا در مقام اُنس با خدا باشید. «فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْءَاتُهُمَا وَطَفِقَا یَخْصِفَانِ عَلَیْهِمَا مِن وَرَقِ الْجَنَّةِ» چون از آن خوردند زشتیهایشان برایشان آشکار شد زن به نداشتن چیزهایی که خودش ندارد خود را مشغول کرد و به امکانات مرد شدن فکر کرد و مرد هم به چیزهایی که ندارد ولی زن دارد نگاه کرد. به چیزهایی که نباید داشته باشند نگاه کردند، نتیجهاش این شد که ندا آمد «اهْبِطُواْ مِنْهَا»؛(69) از بهشت خارج شوید. شما بیشتر میخواستید، از همه آنچه داشتید محروم شدید. در حالیکه قبلاً فرموده بود: «یَا آدَمُ اسْكُنْ أَنتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ»؛(70) ای آدم تو و همسرت، به عنوان نماد همه زنان و مردان، در بهشت باشید، در بهشتِ قرار و آرامش، در بهشتی که تو باشی و خدا و آن همه امکانات برای باقی ماندن در مقام لقاء الهی. آری قصه آدم قصهی آدمیت است، آنجا یکی بودیم و همه آنجا بودیم و آن آدمیت که آنجا بود همه ما بود.(71)
پس مشکل از آنجا شروع شد که از وظیفه غافل شدیم. آنهایی که در نور وظیفه مستقرند اصلاً احساس کمبود نکردند، کمبودی نیست، من از این طریق میتوانم صعود کنم شما از آن طریق. هر چند ممکن است در شرایط حاضر وظایف زنان حضور در صحنههای اجتماعی نیز باشد، باز موضوعِ انجام وظیفه در میان است، نه مقایسه زنان با مردان. عمده آن است که متوجه باشیم زن باید در جایگاه خودش باشد و آن جایگاه را اسلام تعیین میکند. در بعضی از زمانها ممکن است جایگاه او علاوه بر خانه، در اجتماع هم باشد ولی مواظب باشد که برای خود جایگاه مرد بودن را نخواهد، بلکه خودش باشد. مصیبتی که برای بعضی از خواهران پیش میآید این است که بخواهند نداشتنهایی که در مقایسه با مردان ندارند، با پیداکردن خصلت مردان، آن را پیدا کنند. اینجا است که از نور وظیفه خارج گشته و راه خلوت و اُنس با خدا را گم میکنند.
سؤال: قرآن از قول مادر حضرت مریم(س) میفرماید: «لَیْسَ الذَّكَرُ كَالأُنثَى»؛(72) پسر همانند دختر نیست. و معلوم است مادر مریم (س) ناراحت شدهاند که چرا فرزندشان دختر شده است. آیا این نشانهی کمارزشدانستنِ دختران نیست؟
جواب: خیر، قضیه از این قرار بوده که مادر مریم(س) با توجه به اطلاعاتی که داشت مبنی بر اینکه از نسل او پیامبری خواهد آمد، نذر کرده بوده چون وضع حمل کرد، فرزندش را به عنوان خدمتگذار بیتالمقدس در خدمت اوامر الهی قرار دهد، قرآن میفرماید: «اِذْ قَالَتِ امْرَأَةُ عِمْرَانَ رَبِّ إِنِّی نَذَرْتُ لَكَ مَا فِی بَطْنِی مُحَرَّرًا فَتَقَبَّلْ مِنِّی إِنَّكَ أَنتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ »؛(73) آنگاه که همسر عمران گفت: پروردگارا! من نذر کردهام که آنچه در شکم دارم از زیر فرمان من آزاد باشد و تحت فرمان تو قرار گیرد، پس از من قبول بفرما، که تو شنوای تقاضای بندگانت هستی و میدانی چگونه او را تربیت بفرمائی. جناب عمران یعنی پدر حضرت مریم(س)، خودشان پیامبر نبودند ولی به پیامبران بنی اسرائیل وصل میشوند، اینها متوجه بودند باید از نسل آنها پیغمبری بیاید. همسر عمران فکر میکرد همین نوزادی را که باردار است همان پیامبر خداست. لذا به این امید نذر میکند برای اینکه فرزندش خوب تربیت شود او را به بیتالمقدس بسپارد، به این امید که آن فرزند پسر است و امکان تربیت او در بیتالمقدس فراهم است. اما وقتی کودک به دنیا آمد متوجه شد دختر است، فکر کرد تمام نقشههایش به هم خورده لذا گفت: «رَبِّ إِنِّی وَضَعْتُهَا أُنثَى»؛ خدایا! من دختر به دنیا آوردم. خداوند میفرماید: «وَاللّهُ أَعْلَمُ بِمَا وَضَعَتْ»؛ و خدا به آنچه او متولد کرد آگاه است «وَلَیْسَ الذَّكَرُ كَالأُنثَى»؛ و آگاه است که زن و مرد مساوی نیستند ولی خبری که به شما داده شده دروغ نیست، در همین رابطه و از طریق همین نوزاد مردی چون عیسی(ع) خواهد آمد و عظمت خدا در شکل تولد او ظهور خواهد کرد. پس چنانچه ملاحظه میفرمائید از این آیه به عنوان یک موضوعِ مستقل استفاده نمیشود که دختر و پسر از نظر ارزش مساوی نیستند. بلکه موضوع در رابطه با امر خاصی بوده است که باید از طریق مردی به نام عیسی(ع) انجام بگیرد و حالا با دختری به نام مریم روبهرو شدهاند، غافل از این که آن امر خاص با واسطه مریم(س) انجام میگیرد و نه از طریق خود او و لذا مریم تحت تربیت حضرت زکریا(ع) قرار گرفت و زمینه تولد حضرت عیسی(ع) در او فراهم گشت.
«والسلام علیكم و رحمةالله و بركاته»