تربیت
Tarbiat.Org

در سایه سار رمضان (پژوهشی در کلام و پیام مقام معظم رهبری حضرت آیة الله العظمی خامنه ای)
مرکز غدیر‏‏‏

ماهها رجب ، شعبان و رمضان ، فرصت بازبینى است

این سه ماه ـ ماههاى رجب و شعبان و رمضان ـ ایام بسیار مغتنمى است و باید از بركات الهى در ایـن سـه مـاه اسـتـفـاده كـنـیـم و بـه قـول نـظـامـیـهـا: بـارِ مـبـنـاى مـعـنـویـت خـود را تكمیل كنیم .
اگـر ذخـیـره ى مـعـنـوى در وجـود انسان از حد لازم پایین تر برود، انسان دچار لغزشها و گـمراهیهاى بزرگى خواهد شد. معنویت در وجود یك انسان ، براى او مایه ى هدفدار شدن است ؛ زندگىِ او را معنا مى كند و به آن جهت مى دهد؛ همچنان كه آرمانهاى معنوى و اخلاقى ، زنـدگـى یـك جامعه و یك كشور و یك ملت را جهتدار مى كند؛ به تلاش و مبارزه ى آنها معنا مـى دهـد و بـراى انـسـان هـویـت مـى سـازد. وقتى یك ملت و یك كشور از آرمانهاى اخلاقى و مـعـنـوى تـهـى شـد، هـویـت حـقـیـقـى خـود را از دسـت مـى دهـد و مثل پَرِ كاهى مى شود؛ گاهى به این طرف ، گاهى به آن طرف مى رود، گاهى دست این ، گـاهـى هـم دسـت آن مـى افـتـد. ایـن مـاه شـریـف و دو مـاهـِ قـبـل و بـعـد از آن ، فـرصـتـهـایـى است براى این كه ما در وجود خود، ذخیره هاى معنوى را تكمیل كنیم .
ما سایش و فرسایش پیدا مى كنیم . دل و جان ما در برخورد با حوادث روزمرّه ى زندگى ، بـه طـور دائم در حال فرسایش است . باید حساب این فرسایشها را كرد و جبران آن را با وسایل درست ، پیش بینى كرد؛ و الاّ انسان از بین خواهد رفت . ممكن است انسان از لحاظ مادى و صورى ، تنومند و فربه هم بشود؛ اما اگر به فكر جبران این سایشها نباشد، از لحـاظ مـعـنـوى نـابـود خـواهـد شـد. قـرآن مى فرماید: ((إِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِكَةُ (30». ((رَبُّنَا اللّه )) یعنى اعتراف به عبودیت در مقابل خدا و تسلیم در مقابل او؛ این چیز خیلى بزرگى است ، اما كافى نیست . وقـتـى مـى گـویـیم ((رَبُّنَا اللّه ))، براى همین لحظه اى كه مى گوییم ، خیلى خـوب اسـت ؛ اما اگر ((رَبُّنَا اللّه )) را فراموش كردیم ، ((رَبُّنَا اللّه )) امـروزِ مـا دیـگـر بـراى فـرداى مـا كـارى صـورت نـخـواهـد داد. لذا مـى فـرماید: ((ثُمَّ اسْتَقامُوا ))؛ پایدارى و استقامت كنند و در این راه باقى بمانند. این است كه موجب مى شـود ((تـَتـَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِكَة ))؛ و الاّ با یك لحظه و یك برهه خوب بودن ، فـرشـتـگـان خدا بر انسان نازل نمى شوند، نور هدایت و دست كمك الهى به سوى انسان دراز نـمـى شـود و انـسان به مرتبه ى عباد صالحین نمى رسد. باید این را ادامه داد و در این راه باقى ماند؛ ((ثُمَّ اسْتَقامُوا )). اگر بخواهید این استقامت به وجود بیاید، باید به طور دائم مراقبت كنید كه این بارِ مبناى معنویت از سطح لازم پایین نیفتد.
ایـن ماهها، فرصت بازبینى است . اولیاى خدا و ائمه ى هدى (علیهم السّلام ) ـ آن طور كه در روایـت آمـده اسـت ـ بـر مـنـاجـات شـعبانیه مواظبت مى كردند. من یك بار از امام بزرگوار پرسیدم : در بین دعاها به كدام یك بیشتر علاقه دارید؟ ایشان اسم دو دعا را بردند؛ یكى مـنـاجـات شعبانیه ، دیگرى هم دعاى كمیل . این دو دعا مضامین فوق العاده اى دارند. این دعاها فقط براى خواندن نیست ؛ یعنى فقط براى این نیست كه انسان موجى در فضا ایجاد كند و ایـن كـلمات را بر زبان جارى نماید؛ این خیلى سطحى و خیلى كم است . این مفاهیم را باید با دل آشنا كرد؛ باید دل را وارد این حریم كرد. این معانى بلند و مضامین برجسته با این الفاظ زیبا، براى این است كه در دل انسان جایگزین شود.
((إِلَهـِی هـَبْ لِی كـَمـَالَ الِانـْقـِطَاعِ إِلَیْكَ وَ أَنِرْ أَبْصَارَ قُلُوبِنَا بِضِیَاءِ نَظَرِهَا إِلَیْكَ (31»؛ پـروردگـارا! بـه طـور كـامـل مـن را بـه خـودت مـتـصـل و پـیـوسـتـه كـن ؛ مـن را وابـسـتـه ى حـریـم عـز و شـاءن خـود قـرار بـده ؛ چـشـم دل مـن را نـورانـى و بـیـنـا كـن ، آن چـنـان كه بتواند به تو نظر كند. ((حَتَّى تَخْرِقَ أَبـْصـَارُ الْقـُلُوبِ حـُجـُبَ النُّورِ (32»؛ نـگـاه مـن بـتـوانـد هـمـه ى حجابها ـ حتى حجابهاى نورانى ـ را بشكافد و از آنها عبور كند و به تو برسد، تو را ببیند و تو را بـخـواهـد. بعضى حجابها ظلمانى است . حجابهایى كه ماها گرفتار و اسیرش هستیم و در آنـهـا دسـت و پا مى زنیم ـ حجاب نام ، حجاب نان ، حجاب حسادتها، حجاب منیتها ـ حجابهاى ظلمانى و حیوانى است ؛ اما كسانى كه خود را از این حجابها خالص مى كنند، باز حجابهاى دیـگـرى هـم سر راه آنها وجود دارد كه حجابهاى نورانى است . ببینید گذر از این حجابها چقدر براى انسان ، بالا و والاست .(33)