تربیت
Tarbiat.Org

انسان؛ از تنگنای بدن تا فراخنای قرب الهی
اصغر طاهرزاده

مراحل كمال انسان و نقش دین در تحصیل آن

بنا به فرمایش آیت الله جوادی«حفظه‌الله» در کتاب «انسان در اسلام» چون انسان به مرحله‌ی تجرد كامل برسد، نظام آفرینش از او پیروی می‌كند. زیرا هستی به سه مرحله‌ی كلی تقسیم می‌شود كه عبارت است از بخش «طبیعت و ماده» و بخش «تجرد مثالی و برزخی» و بخش «تجرد عقلی». این سه بخش طبق اصل تشكیكِ وجود دارای شدت و ضعف هستند ولی از هم گسیخته نمی‌باشند زیرا در عرض یكدیگر نیستند. وقتی انسان در مرحله‌ی طبیعت است، كاری جز آثار طبیعی برایش میسر نیست ولی چون به تجرد مثالی و برزخی رسید، بر كارهای طبیعی اشراف و احاطه‌ی وجودی پیدا می‌كند و چون به تجرد عقلی رسید بر عالم مثال اشراف پیدا خواهد كرد. كسی كه طبیعت مسخّر اوست به اذن خدا می‌تواند درخت خشكیده را سرسبز نماید و یا انسان مرده‌ای را زنده كند. چنانچه حضرت مریم(س) درخت خشكیده را تكان داد و از آن خرمای تازه پدید آورد(109) و از آنجایی که سه بخش مذکور از هم گسیخته نیست کسی که در عالم طبیعت است از آن عوالم جدا نیست ولی تا تعلقات دنیایی خود را كم نكند، توان سفر و حضور بالفعل در آن عوالم را ندارد، چون تا سبك نشود نمی‌تواند سیر كند. دین؛ تمامی سپاهیان جهل و لشکریان شرّ و نیروی عقل و عدل را معرفی می‌كند تا سالك بتواند درست سفر كند و خود را در عوالم برتر از عوالم ماده حاضر احساس کند.