بسماللهالرّحمنالرّحیم
از حضرت رب العالمین که از طریق ائمه(ع) تجلیات نوری کاملهی خود را در عرصهی زندگی بشریت به نمایش گذارده، تقاضامندیم به ما لطف کند و ما را از اُنس با آن انوار مقدس محروم نگرداند.
روایتی که بناست خدمت عزیزان طرح شود از پیامبر خدا(ص) است که با این جمله شروع میشود. حضرت میفرمایند: «أَوَّلُ مَا خَلَقَ اللَّهُ نُورِی» اولین چیزی که خداوند خلق کرد نور من بود. معلوم است این تقدُّم، تقدُّم رتبهای است و نه تقدم زمانی و خبر از آن میدهد که کاملترین مخلوق، نور مقدس رسول خدا(ص) است، چون در بالاترین مرتبه قرب قرار دارند و با نظر به چنین قاعدهای است که امیرالمؤمنین(ع) خبر میدهند «من و اهل بیتم نوری بودیم چهارده هزار سال قبل از خلقت آدم.»(3) متأسفانه در شیعه و سنی توجه به مقام نوری رسول خدا(ص) و اهل بیتِ آن حضرت مورد غفلت قرار گرفته در حالیکه جناب احمد حنبل کتابی در رابطه با آیاتی که در وصف امیرالمؤمنین علی(ع) نازل شده نوشته است و متذکر چنین روایاتی شده که در ادامهی بحث به یکی دو روایت از آن میپردازیم.
روایاتی که خلقت نوری رسول خدا(ص) و ائمه(ع) را متذکر میشود جهت فهم قواعد عالم وجود و نقش ائمه(ع) در عالم هستی، حامل معارف فوق العاده ارزشمندی است. موضوعِ مقام قرب آن ذوات مقدس در نظام طولی عالمِ وجود، مثل نوری است که از خورشید صادر میشود. اولین نور، شدیدترین نور است و بقیهی نورها به تبع آن نور تجلی میکنند و همچنان نزول مییابند تا میرسد به نوری که به ما برخورد میکند.
وقتی ما درست بفهمیم خدا یعنی چه و معرفت ما نسبت به خدا صحیح باشد، حتماً متوجه میشویم اولین مخلوق باید کاملترین مخلوق باشد. کاملترین مخلوق از جنس ملائکه نیست، چون هر یک از ملائکه یک جنبه از کمال را دارا هستند به طوری که به عنوان مثال ملکی که محیی است، ممیت نیست و آن ملکی که ممیت است، رزاق نیست. وقتی انسان به این قاعده خوب فکر کند میرسد به این که اولین مخلوق باید کاملترین مخلوق باشد و کاملترین مخلوق جامع همهی کمالات الهی است و تنها او خلیفهی خداوند است و خلیفهی خداوند غیر از آدم نمیتواند باشد چون بنا به آیات قرآن، آدم است که در مقایسه با ملائکه، توانست کلِّ اسماء الهی را بگیرد و قرآن در موردش فرمود: «وَعَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاء كُلَّهَا»؛(4) و خداوند همهی اسماء را به آدم آموخت، و بعد هم میفرماید: «قُلْنَا لِلْمَلاَئِكَةِ اسْجُدُواْ لآدَمَ»؛(5) به ملائکه گفتیم به آدم سجده کنید. آدم دارای مقامی است که حتی مقام ملائکه باید به آن مقام سجده کنند. و این سجده به معنی فنای ملائکه است در مقابل مقام جامعیت اسماء الهی که آدم حامل آن است.