تربیت
Tarbiat.Org

انقلاب اسلامی، برون‌رفت از عالَم غربی
اصغر طاهرزاده

پاورقی ها

1 - مقدمه‌ی گروه فرهنگی المیزان و مقدمه‌ی مؤلف جهت مجموعه‌ی کتاب‌هایی که در رابطه با انقلاب اسلامی و امام خمینی(رض) تدوین شده، تنظیم گشته است. امید است با دقت کامل مورد توجه قرار گیرد.
2 - در رابطه با دلایل کهنه‌بودن دنیای مدرن به کتاب «علل تزلزل تمدن غرب» از همین مؤلف رجوع شود.
3 - میشل فوکو، ایرانی‌ها چه رؤیایی در سر دارند، ص 38.
4 - محمدبن‌حمزه فناری،‏ مصباح الأنس، ص: 220.
5 - ۱۳۸۸/۰۵/۱۲.
6 - در راستای توجه به جبهه‌های کلی در اسلام، پیامبر خدا(ص)در رابطه با حضور و عدم حضور در جبهه‌ای که علی(ع) قرار دارند، فرمودند: «فَإنّهُ لَوْ عَبَداللهَ عَبْدٌ سَبْعینَ خَریفاً تحتَ المیزاب قائماً لیلهُ، صائماً نهارُه، وَ لَمْ یکُنْ لَهُ ولایةُ علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) لَأکَبَّهُ اللهُ عَلَی مِنْخَریهِ فِی النّار»؛ اگر بنده‌ای خدای را هفتادسال زیر ناودان کعبه عبادت کند در حالی که شب‌ها به نماز ایستاده و روزها، روزه‌دار است و ولایت علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) را نداشته باشد، از بینی او را در آتش می‌اندازند. (تفسیرجنابادی، ج4 ، ص228)
7 - روح حاکم در دولت‌های سازندگی و اصلاحات موجب شد که انقلاب تا اندازه‌ای از اهداف خود فاصله بگیرد، ولی تلاش افرادی که به حقیقت انقلاب اسلامی وفادارند موجب شد تا ذات انقلاب دوباره به جهت اصلی خود رجوع کند.
8 - صحیفه‌ امام، ج 8 ، ص 282.
9 - سوره‌ی احزاب، آیه‌ی 33
10 - به احتجاجات آن حضرت با علمای اهل سنت و علمای سایر ادیان در کتاب شریف «عیون اخبار‌الرّضا(ع)» رجوع شود.
11 - بحار الأنوار، ج ‏52، ص: 146.
12 - علامه امینی، الغدیر، ج 8 ، ص 303.
13 - سوره‌ی نساء، آیات 150 و 151
14 - صحیفه امام، ج8، ص 281.
15 - سوره‌ی بقره، آیه‌ی 257.
16 - خطبه‏های نماز جمعه‏ در تاریخ ۱۳۷۸/۰۵/۰۸
17 - صحیفه امام، ج21 ص281،( منشور روحانیت).
18 - سوره‌ی بقره ، آیه‌ی 115.
19 - صحیفه امام، ج21،ص91.
20 - سوره‌ی نساء، آیه‌ی 59.
21 - بنا به قول رسول خدا(ص)در صحیح مسلم: «مَنْ مَاتَ وَ لَمْ یَعْرِفْ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّة». (الغدیر فی الكتاب و السنه و الادب، ج ‏10، ص: 493).
22 - صحیفه امام، ج21،ص328.
23 - صحیفه امام، ج21،ص96.
24 - صحیفه امام، ج21،ص87.
25 - صحیفه امام، ج21،ص328.
26 - صحیفه امام، ج21،ص327.
27 - صحیفه امام، ج21،ص90.
28 - حضرت صادق(ع) می‌فرمایند: «نَحْنُ وَ اللَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَی الَّتِی لَا یَقْبَلُ اللَّهُ مِنَ الْعِبَادِ عَمَلًا إِلَّا بِمَعْرِفَتِنا» آن حضرت راجع به قول خدای عز و جل که می فرماید: «خدا را نام‌های نیكوست او را به آن‌ها بخوانید»؛ فرمودند: سوگند به خدا مائیم آن نام‌های نیكو كه خدا عملی را از بندگان نپذیرد مگر آن‌كه با معرفت ما باشد. (الكافی، ج‏1 ، ص 144)
29 - صحیفه امام، ج21،ص91.
30 - ترجمه اصول کافی کمره‌ای، ج 4، ص 775.
31 - دیلمی، ارشادالقلوب، ج 1، ص 124.
32 - صحیفه امام، ج21،ص90.
33 - سوره‌ی اعراف، آیه‌ی 94.
34 - سوره‌ی اعراف، آیه‌ی 95.
35 - به گفته‌ی یکی از محققین حتی در جنگ‌های صلیبی که بین مسلمانان و مسیحیان صورت گرفت، در عین دشمنی‌ها، نقطه‌های مشترک زیادی در همدیگر می‌دیدند که منجر شد هرکدام مجدداً خود را بازخوانی کنند.
36 - نهج البلاغه، خطبه 47.
37 - «ایرانی‌ها چه رؤیایی در سر دارند»، میشل فوکو، ص 19.
38 - مقام معظم رهبری«حفظه‌الله‌تعالی»، 14/6/72.
39 - تفسیرجنابادی، ج4 ، ص228.
40 - در موضوع چگونگی گزینش تکنولوژی می توانید به کتاب «گزینش تکنولوژی از دریچه ی بینش توحیدی» از همین مؤلف رجوع فرمایید.
41 ـ در موضوع «وقت» به کتاب «آنگاه که فعالیت های فرهنگی پوچ می شود» ص: 340 رجوع فرمایید.
42 - در روایت داریم که حضرت صادق (ع)فرمودند: عقل آن است که به کمک آن خدای رحمان عبادت شود و به کمک آن بتوان بهشت را به دست آورد. راوی می‌پرسد، آنچه معاویه داشت چه بود، حضرت می‌فرمایند: «تِلْكَ النَّكْرَاءُ وَ تِلْكَ الشَّیْطَنَةُ وَ هِیَ شَبِیهَةٌ بِالْعَقْلِ وَ لَیْسَتْ بِعَقْل‏» آن یک بد جنسی و شیطنت است، شبیه عقل است ولی عقل نیست. (بحارالانوار، ج 1، ص 116)
43- نهج البلاغه، کلمات قصار، شماره 211.
44 - نهج‌البلاغه، خطبه 7.
45 - شرح فصوص، ابن تركه، جلد1، ص 308.
46 - در مورد نقش نظر و تعبیرِ علمای تجربی در ارائه‌ی چهره‌ی عالم، به کتاب «علم و دین» از «ایان باربر» رجوع شود.
47 - سوره‌ی حج، آیه‌ی 46.
48 - سوره‌ی بقره، آیه‌ی 285.
49 - در مورد شرایط آزادشدن از گذشته و آینده به کتاب «عالَم انسان دینی» از همین مؤلف رجوع شود.
50 - ممکن است فرهنگ مدرنیته از نتیجه‌ی دشمنی خود ناامید شود، ولی ذات آن فرهنگ دشمنی با هر حقیقت متعالی است.
51 - سوره‌ی حجرات، آیه‌ی 13.
52 - سوره بقره، آیه 282.
53 - نهج البلاغه، خطبه‌ی 182.
54 - نهج البلاغه، خطبه‌ی 182.
55 - عمالقه قومی بودند بسیار قوی هیکل از اولاد عملیق از نسل سام بن نوح، این قوم با یهودیان دشمنی داشتند و در سِفْر تکوین مکرر نامشان آمده است، سرزمین آن‌ها میان کنعان و مصر در دشت سینا بوده. (نهج البلاغه، ترجمه‌ی مرحوم شهیدی، ص 494).
56 - أمالی الصدوق، ص: 287.
57 - صحیفه‌ی امام، ج19، ص435.
58 - روزنامه جمهوری اسلامی، 15/10/72.
59 - عرفا این نوع حضور حق در عالم را «فیض منبسط» یا «حق مخلوقٌ به» می‌گویند که به اعتباری همان پیام آیه‌ی «اَللهُ نورُالسّمواتِ و الأرْض» است.
60 - إرشاد القلوب إلی الصواب، ج ‏1، ص 191.
61- مَا رَوَاهُ سَلْمَانُ الْفَارِسِیُّ رَضِیَ اللَّهِ عَنْهُ قَالَ: ضَرَبْتُ فِی نَاحِیَةٍ مِنَ الْخَنْدَقِ فَعَطَفَ عَلَیَّ رَسُولُ اللَّهِ وَ هُوَ قَرِیبٌ مِنِّی فَلَمَّا رَآنِی أَضْرِبُ وَ رَأَی شِدَّةَ الْمَكَانِ عَلَیَّ نَزَلَ فَأَخَذَ الْمِعْوَلَ مِنْ یَدِی فَضَرَبَ بِهِ ضَرْبَةً فَلَمَعَتْ تَحْتَ الْمِعْوَلِ بَرْقَةٌ ثُمَّ ضَرَبَ ضَرْبَةً أُخْرَی فَلَمَعَتْ تَحْتَ الْمِعْوَلِ بَرْقَةٌ أُخْرَی ثُمَّ ضَرَبَ بِهِ الثَّالِثَةَ فَلَمَعَتْ بَرْقَةٌ أُخْرَی فَقُلْتُ یَا رَسُولَ‌اللَّهِ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی مَا هَذَا الَّذِی رَأَیْتُ فَقَالَ أَمَّا الْأُولَی فَإِنَّ اللَّهَ فَتَحَ عَلَیَّ بِهَا الْیَمَنَ وَ أَمَّا الثَّانِیَةُ فَإِنَّ‌اللَّهَ فَتَحَ بِهَا عَلَیَّ الشَّامَ وَ الْمَغْرِبَ وَ أَمَّا الثَّالِثَةُ فَإِنَّ اللَّهَ فَتَحَ بِهَا عَلَیَّ الْمَشْرِقَ.(إعلام الوری بأعلام الهدی، ص90)
62 - بحار الأنوار، ج ‏70، ص 192.
63 - مثنوی، دفتر سوم، ص 512.
64 - سوره‌ی قصص، آیه‌ی 88.
65 - صحیفه امام، ج7، ص115.
66 - بحارالأنوار، ج‏26، ص229. نقل از: مَنَاقِبُ مُحَمَّدِ بن أَحمد بن‌ شَاذَانَ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ قَالَ النَّبِیُّ(ص): «ذِكْرُ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عِبَادَة»
67 - اصول كافی، ج1، ص471.
68 - بحار الأنوار، ج‏2، ص 93.
69 - شرح دعای صباح، حاج ملا هادی سبزواری، ص 31.
70 - سوره‌ی إسراء، آیه‌ی 81.
71 - مثنوی، دفتر سوم، ص 470
72 - مروج الذهب، مسعودی، ج4، ص 11
73 - سوره‌ی هود. آیه‌ی 49.
74 - بلاذری در انساب الاشراف (ج2،ص183) می گوید:سلمان از این که علی ع زنده است و مذدم از او بهره نمی جویند، تأسف می خورد و می گفت: به خدا سوگند پس از او هیچ کس شما را از اسرار پیامبرتان آگاه نخواهد کرد. یا یعقوبی از قول ابوذر می نویسد:« اگر ولایت و وراثت را در اهل بیت پیامبرتان می نهادید از همه نعمت ها از هر سوی بهره مند می شدید.(تاریخ یعقوبی،ج2،ص271)
75 - در مورد جایگاه تاریخی حضرت زهرا(س)در صدر اسلام به کتاب «بصیرت حضرت فاطمه(س)در ریشه‌یابی آفات حذف حاکمیت دینی از مدیریت جهان» از همین نویسنده رجوع فرمائید.
76 - «تفسیر اطیب‌البیان»، ج 13، ص 223.
77 - بحارالانوار، ج53، ص 180.
78 - این‌که بزرگان می‌فرمایند با حکمت متعالیه‌ی صدرالمتألهین(رض) می‌توان تمدن شیعه را شکل داد به همین معنی است که با عقل صدرایی می‌توان با حفظ هویت اسلامی، از عقل مدرنیته که احکام قدسی را برنمی‌تابد، گذشت.
79 - در سال‌های 1330 به بعد فعالیت بهائیان و یهودیان در دربار پهلوی قوت می‌گیرد و حاکمیت با سرعت بیشتری از اسلام فاصله می‌گیرد تا آن‌جایی که شاه مرجعیت را مقام غیر مسئول می‌داند که در امور نباید دخالت کند. در کتاب «انقلاب سفید» در مورد اصلاحات اراضی که بنا بود در زمان آیت‌الله بروجردی(ره) اجرا شود و ایشان صراحتاً با آن مخالفت کردند می‌نویسد: « مداخله‌ی مقام غیر مسئولی که از ترقیات اجتماعی دنیا بی‌اطلاع بود، آن لایحه‌ی اصلاحات ارضی را به‌کلی بی‌معنا و بی‌اثر کرد» (کتاب انقلاب سفید، ص 16).
80 - خاطرات احمد احمد، ص 69.
81 - فدائیان اسلام برنامه‌ی مفصل خود را در کتابی به صورت یک قانون اساسی در سال 1329 ارائه دادند که تحت عنوان «اعلامیه‌ی فدائیان اسلام» و به صورت گسترده چاپ شد و محور آن این بود که اسلام باید زنده شود و حکومت کند، و مرتباً از اعلی حضرت علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) و اعلی حضرت امام زمان( یاد می‌کنند ولی هیچ نامی از مرجعیت و ولایت فقیه در آن مطرح نیست (به کتاب «جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی- سیاسی ایران» از رسول جعفریان، صفحه‌ی 187 مراجعه فرمایید). به نظر می‌رسد فدائیان اسلام نیز متوجه شده بودند نیاز است که با عقلی دیگر کارها را جلو ببرند و لذا از طرحی که حضرت امام خمینی(رض) برای برون‌رفت از آن وضع پیشنهاد کردند به‌خوبی استقبال نمودند و عملاً تحت عنوان حزب مؤتلفه‌ی اسلامی اهداف حضرت امام خمینی(رض) را دنبال می‌کردند.
82 - در موضوع غرب‌شناسی و چگونگی روح ضد قدسی آن می‌توانید به کتاب‌های «مدرنیته و توهّم» و «گزینش تکنولوژی از دریچه‌ی بینش توحیدی» و «علل تزلزل تمدن غرب» از همین مؤلف رجوع فرمایید.
83 - صحیفه‌ی امام، ج‏14، ص 456.
84 - بحارالأنوار، ج‏23، ص 230.
85 - سوره‌ی مؤمنون، آیات 70 و 71.
86 - سوره‌ی محمّد(ص)، آیه‌ی 10.
87 - سوره‌ی محمّد(ص)، آیه‌ی 11.
88 - کارگزاران دولت های سازندگی و اصلاحات معتقد بودند برای بقای خود باید به نحوی در سازمان های بین المللی ادغام شویم تا توسعه پیدا کنیم تا آن جایی که در کتاب مبانی نظری برنامه چهارم که در سال 82 یعنی ریاست جمهوری آقای خاتمی نوشته شد پیشنهاد شده بود 20% از بودجه نظامی را تقلیل دهیم و عضو یک پیمان منطقه ای یا پیمان نظامی بین المللی شویم [که بیشتر منظور پیمان ناتو] (کتاب مبانی نظری برنامه چهارم، ص392) البته این کتاب سریعا جمع آوری و خمیر شد ولی نشان از آن می دهد که در درون انقلاب اسلامی که آمده است بر خلاف روح استکباری جهان مدرن ، مناسبات عدالت و معنویت را حاکم کند، چه نوع روحیه هایی رشد کردند.
89 - 01/09/1385.
90 - امام‌خمینی«رضوان‌الله‌تعالی‌علیه»، در آخرین پیام 2/1/68.
91 - سوره‌ی بقره، آیه‌ی 217.
92 - سوره‌ی مدّثر، آیه‌ی 38.
93 - سوره‌ی محمد(ص)، آیه‌ی 31.