موضوع تاریخسازی انقلاب اسلامی مهمترین نقشی است که انقلاب اسلامی در تاریخ معاصر داشته و دارد و در همین راستا همهی بزرگانی که از انقلاب سخن میگویند، از جمله مقام معظم رهبری«حفظهاللهتعالی» تأکید دارند كه انقلاب اسلامی را در كلیّت آن و در جایگاه تاریخی که دارد، نگاه كنید. چون انقلاب اسلامی یك جایگاه تاریخی خاصی دارد که شناخت شخصیت اصلی آن در گرو شناخت آن جایگاه است، اگر این جایگاه را عزیزان درست بشناسند از متن حادثهها جلوتر خواهند بود.
عرض شد؛ شرایطی بهوجود آمده بود که در عین این که آیت الله بروجردی مرجع شیعیان جهان بودند و سابقه هم نداشت که یک مرجع به این وسعت مقلد داشته باشد، تازه خود ایشان هم معتقد بودند برایشان واجب است كه قدرتشان را به عنوان یک مرجع تقلید حفظ كنند، ولی با اینهمه و با آن شکوه و هیبتِ آیتالله بروجردی که محمدرضا شاه در ابتدای کارش میآمد خدمت ایشان و گزارش کارها را میداد و دستور میگرفت، در فضایی که فرهنگ مدرنیته ایجاد نمود و نظام شاهنشاهی هم به آن دامن میزد، شرایط طوری تغییر کرد که مسیر کشور از دست فقاهت و مرجعیت در آمد و دیگر اسلام نمیتوانست در امور فرهنگی و اقتصادی نقشآفرینی کند. زیرا تاریخ جدیدی را فرهنگ مدرنیته با خود به همراه آورده بود که امکان حفظ اسلام در آن شرایط با روشهای قبلی ممکن نبود. دویست سال پیش اگر خانمی رعایت حجاب را نمیکرد کافی بود به او تذکر بدهید که مواظب باش موهایت را نامحرم نبیند، به همین راحتی مسئله حل میشد، چون هم آن خانم میفهمید این تذکر یعنی چه و هم شرایط طوری بود که با این تذکر مشکل رفع میشد، ولی وقتی شرایط تاریخی عوض شود و عقل جدیدی به صحنه آید مسائل را باید در شرایط جدید مورد بررسی قرار داد و راهکار مناسب آن را با عقلی که مربوط به آن زمان است جلو برد. با تغییر روح حاکم بر زمانه نمیتوان با آن عقلی که سالهای گذشته زندگی را سر و سامان میدادیم و دینداری میکردیم، زندگی را ادامه دهیم و دینداری کنیم و اگر این را نفهمیده بودیم و حضرت امام خمینی(رض) متوجه این امر نشده بودند آنچنان در بن بست تاریخی قرار میگرفتیم که امروز نه از انقلاب اسلامی خبری بود و نه از اسلامِ تأثیرگذار. هرگز ممکن نبود اسلام را در کنار فرهنگ مدرنیته که ذهنها را به خود مشغول کرده بود نگه داشت. به عقلی باید رجوع میکردیم که به ما میفهماند کجا هستیم و مسائل جدید ما چیست و چگونه باید آن مسائل را حل کرد و با رجوع مردم به امام خمینی(رض) راهی به سوی چنین عملی گشوده شد. هر چند در ابتدای راه با ابهامات زیادی روبهرو بودیم ولی مهم آن بود که راه گشوده شد و ملتِ مسلمان در آن قدم گذاشت و راه خود را در تاریخ جدید پیدا کرد.
هیچ راهِ تاریخی در ابتدای امر طی شده نیست ولی رسیدن به بصیرتی که باید در شرایط جدید راه تاریخی خود را بگشائیم و ماوراء فرهنگ مدرنیته، به مقصدی بالاتر بیندیشیم، هنری بود که با امام خمینی(رض) پیش آمد و با بصیرت ایشان افق تاریخی ما گشوده شد و از این به بعد مائیم که باید در افق جدید تکلیف خود را با فرهنگ مدرنیته تعیین کنیم، نه این که فرهنگ مدرنیته همچون چند صد سال گذشته تکلیف ما را تعیین کند.