ملاصدرا(ره) در ادامه تذكر نورانی خود میگوید:
«فرشته و شیطان با ما هستند و میان ما و شیطان حجاب محسوسی نیست، ولی با این حال او را نمیبینیم، در حالیكه او و طائفهاش ما را مشاهده میكنند و ما فقط می دانیم آنها هستند. حجاب و پردهای كه بین ما و شیطان هست و نمیگذارد ما او را ببینیم، برای عارفان مرتفع گشته و آنها شیطان را مشاهده میكنند، پس همانطور كه برای دیدن خداوند چشمی مخصوص به خود لازم است، برای دیدن فرشته و شیطان نیز چشم دیگری غیر از این چشم مادّی لازم است، تا هر موجودی را مطابق حضورِ وجودِ غیبیاش بتوان مشاهده نمود. مثل انسان محتضر كه وجود ملكوتی عالم را مینگرد بدون اینكه اطرافیان او ادراك او را داشته باشند».(278)
ملاصدرا(ره) در متن فوق میفرماید: قرآن از وجود جن و شیطان و ملك خبر داده است. چنانچه میفرماید: «اِنَّهُ یَراكُمْ هُوَ وَ قَبِیلُهُ مِنْ حَیْثُ لا تَرَوْنَهُمْ»(279) همانا شیطان و بستگانش شما را از آنجا كه شما آنها را نمیبینید، میبینند. پس شیطان و قبیلهاش و نوع شیطانها به شما توجّه دارند. اصل فرمایش ایشان این است كه بین ما و شیطان حجابی نیست، یعنی شیطان با ما راحت میتواند ارتباط برقرار كند، پس حالا كه حجابی نیست، ریشه ندیدن ما، غفلت ما از شیطان است. اگر كسی دلش بیدار شود، شیطان را میبیند. نوع نگاه به شیطان را آنهایی كه میبینند میدانند یعنی چه! متوقف شدن در نگاه كردن با این چشم، موجب میشود تا بقیة نگاهكردنها را از دست بدهیم. عدّهای از طریق تزكیه و جهتدادن قلب به حقایق غیرمحسوس، نگاهشان؛ نگاهی میشود كه شیطانبین میگردند. فرمود:
«این پردهای كه بین ما و شیطان هست و نمیگذارد ما او را ببینیم. برای عارفان مرتفع گشته و آنها شیطان را مشاهده میكنند».
شما حبّ دنیا و توجّه به دنیا را حذف كنید؛ ببینید حجابِ رؤیت شیطان، حذف خواهد شد، یعنی حبّ دنیا و توجّه قلبی به آن، مانع این است كه ما شیطان را ببینیم، و تحریكاتش را حس كنیم، وگرنه خود شیطان با ما فاصله و حجابی ندارد، نوع حجابهایی كه خودمان برای خودمان ایجاد كردهایم، موجب این عدم رؤیت شده است.
منتها ممكن است ما چگونگی رؤیت شیطان را نشناسیم، این است كه میفرماید: همانطور كه برای دیدن خداوند چشم مخصوص به خود لازم است، همچنین برای دیدن فرشته و جنّ هم چشم مخصوص به خود لازم است. خداوند میفرماید شیطان هست و بین شما و او حجابی نیست. او میتواند ما را ببیند چرا ما نمیتوانیم او را ببینیم؟ چون خود شیطان حجابهایی برای ما ایجاد كرده است كه او را نبینیم. به واقع این یك تذكّر نورانی است كه جناب ملاصدرا(ره) به ما متذكّر میشود. اگر خداوند نفرموده بود او و یارانش شما را میبینند، میگفتیم؛ علت اینكه شیطان و یارانش را نمی بینیم، این است كه استعداد دیدن او را نداریم. ولی میفرماید؛ آنها شما را میبینند. پس باید علّت عدم رؤیت را در خودمان پیدا كنیم و نه در عوامل بیرونی.