تربیت
Tarbiat.Org

هدف حیات زمینی آدم ملک، شیطان، هبوط
اصغر طاهرزاده

جایگاه تفكر شیطانی در عالَم

در ادامة آیه خداوند می‌فرماید: «قَالَ اخْرُجْ مِنْهَا مَذْؤُومًا مَّدْحُورًا(99) لَّمَن تَبِعَكَ مِنْهُمْ لأَمْلأنَّ جَهَنَّمَ مِنكُمْ أَجْمَعِینَ»؛
ای شیطان با این خصوصیات كه تو داری از این مقام خارج شو.
علامه‌طباطبایی(ره) می‌فرمایند:
«از بهشت با این عیب و خفت كه همراه برده‌ای خارج شو كه این خفت و عیب برای همة پیروان تو تا ابد هست و جهنم را از همة شما، یعنی از تو و پیروانت پر می‌كنم».
خداوند با این خصوصیات که برای شیطان نقل می‌فرماید که او قابل نکوهش و خوار و سرافکنده است، «مَذْؤُومًا مَّدْحُورًا» است، ما را متوجه جایگاه شیطان در عالَم می‌نماید و این‌که او همواره در هر حرکتی معیوب و مورد تنفر است. و چون شیطان به هركس نزدیك شود صفات خود را به او می‌دهد. می‌فرماید: هركس از تو پیروی كند حتماً همة آن‌ها را در جهنم قرار می‌دهم. چون با پیروی از شیطان گرفتار دنیا می‌شوند و دلشان مشغول دنیا می‌گردد و از طرفی باطن و صورت غیبی دنیا، جهنم است و لذا عملاً با پیروی از شیطان، جهنم را انتخاب کرده‌اند، اگر كسی از شیطان پیروی كرد، از دنیا بالاتر نمی‌آید بلکه مقامش مقام پست دنیایی می‌شود و دلش را دنیا می‌رباید. مثلاً وقتی شما براساس تحریك شیطان غیبت مؤمنی را انجام دادید، آرام‌آرام حبّ دنیا در شما رشد می‌كند و لذا در جهنم مستقر می‌شوید بقیة عوامل حبّ دنیا و سیر به سوی جهنم نیز از همین نمونه است.
در آیه 19 سوره اعراف می‌فرماید:
«وَیَا آدَمُ اسْكُنْ أَنتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ فَكُلاَ مِنْ حَیْثُ شِئْتُمَا وَلاَ تَقْرَبَا هَـذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ الظَّالِمِینَ».
علامه(ره) در تفسیر این آیه می‌فرمایند:
«ای آدم! تو و همسرت در جنّت سكنی گزینید و هرچه می‌خواهید بخورید و به این شجره نزدیك نشوید كه از ظالمین‌ می‌شوید و به نفس خود ظلم خواهید كرد و دچار سختی در زندگی می‌گردید»‌.
شیطان از طریق امر به سجده بر آدم، در امتحان واقع شد و بد امتحان داد و فرصتی هم كه به او دادند بد استفاده كرد و لذا از مقام ملائكه خارج شد و در بهشت اولیه فرصت گمراهی آدم را پیدا كرد و به عنوان یك عنصر فعّال شروع كرد به شیطنت‌كردن و گمراه نمودن، در عینی كه «مَذْؤوم» و «مَدْحُور» بود و هست.