شما حساب كنید در شرایطی كه بخواهید یك مسجد با خشت بسازید، از خاك همان زمین برای ساختن خشت و از چوب درختان هم برای سقف آن استفاده می‌كنید، آن وقت دیگر نه به كارخانه سیمان نیاز است و نه به كارخانه ذوب آهن. اما با نزدیك شدن به ابعادی از زندگی زمینی كه در آن سیمان و آهن، جزء نیازهای آن محسوب می‌شود، با این عنوان که می‌خواهیم محکم و جاودانه باشد، مسجدی را می‌سازیم كه در ساختـن آن به سختی بیشتـری گرفتـار می‌شـویم. شیطـان هم اســم شجرة ممنوعه را«شجرة الخلد» گذاشت، نام این زندگی پر از شاخ و برگ و وسعت‌های غیرعادی را جاودانگی می‌گذارد و با این خصوصیات آن را در چشم ما می‌نمایاند. این‌ها را یك نوع پیشرفت برای پایدار ماندن نشان می‌دهد. طوری القاء می‌كند كه اگر یك سقف چوبی و دیوار گلی داشته باشی، پیشرفت نیست و جاودانگی را از دست می‌دهی، ولی اگر یك خانه سیمانی و سنگی و گچ‌بری‌های آنچنانی داشته باشی، جاودانه خواهی بود. تحت عنوان پیشرفت، ما را از حالت اُنس با خدا، به شجرة شاخه‌شاخة كثرت مشغول می‌كند، و به همان اندازه كه در تعب دنیای هزار شاخه افتادی، از خدا دور شدی. آری بی‌خدا نشدی، بلكه خداداری برایت سخت شد. به همین جهت هم نفرمود: ای آدم برو كه كافری، گفت برو كه در سختی هستی. نقش شیطان را این‌طور ترسیم می‌كند كه:
«فَاَزَلَّهُمَا(50) الشَّیْطانُ عَنْهَا فَاَخْرَجَهُمَا مِمَّا كانَا فِیهِ»(51)
شیطان فریب‌شان داد و از صعود به فرودشان کشاند. دقت كرده‌اید وقتی كه می‌خواهید گناه كنید، شیطان چه روحیه‌ای به شما القاء می‌كند؟ اول عظمت و موقعیت خلیفة الهی‌بودن را از یادتان می‌برد، بعد كه برای خود مسئولیتی بزرگ در راستای خلیفه الهی‌بودن در خود احساس نكردید، دست به گناه می‌زنید، این قاعده است. می‌فرماید: «فَاَزَلَّهُمَاالشَّیْطانُ عَنْهَا» شیطان از آن نهی، از طریق پایین نشان‌دادن عظمتِ آن‌ها، غافلشان كرد و لذا از آن صعود فرو افتادند. «فَاَخْرَجَهُمَا مِمَّا كانَا فِیهِ» از آن مقام بهشتی كه گرفتار عیب‌ها و نقص‌های دنیایی خود نبودند، خارج شدند.