ربا سبب مى شود که مردم از تجارت ها و معامله هاى مفید و سودمند، اما پرزحمت و حلال، روى گردان شده، جذب این معامله فاسد، پردرآمد، کم زحمت و حرام بشوند. در این زمینه روایات متعددى داریم از جمله:
عَنْ هِشامِ بنِ الْحَکَمِ اَنَّهُ سَأَلَ اَباعَبْدِالله(علیه السلام) عَنْ عِلَّةِ تَحْریمِ الرِّبا فَقالَ: «انَّهُ لَوْ کانَ الرِّبا حَلالا لَتَرَکَ النّاسُ التِّجاراتِ وَ ما یَحْتاجُونَ اِلَیْهِ فَحَرَّمَ اللهُ الرِّبا لِتَنْفِرَ النّاسُ مِنَ الْحَرامِ اِلَى الْحَلالِ وَ اِلَى التِّجاراتِ مِنَ الْبَیْعِ وَالشِّراءِ فَیَبْقى ذلِکَ بَیْنَهُمْ فِى الْقَرْضِ».(47)
هشام بن حکم ـ که یکى از اصحاب معروف امام صادق(علیه السلام)است ـ از آن حضرت پرسید: چرا ربا حرام شده است؟ حضرت فرمودند: «اگر رباخوارى حلال بود مردم کارهاى مفید تجارى و هر آنچه را که به آن احتیاج داشتند(48) ترک مى کردند; به همین جهت خداوند ربا را حرام کرد تا مردم از آن متنفّر شوند و به سوى کارهاى حلال و تلاش هاى اقتصادى مفید بروند و وام فقط به صورت قرض الحسنه باقى بماند». و به عبارت دیگر رباخواران همیشه سربار جامعه انسانى و افراد مفت خورى هستند و پیوسته خون دیگران را مى مکند، مانند حیوانى که خود تولید خون نمى کند و از بدن حیوانات دیگر خون مى مکد و این کار رباخوار مشمول روایت مشهور حضرت رسول اکرم(صلى الله علیه وآله)است که فرمودند: «مَلْعُونٌ مَنْ اَلْقى کَلَّهُ عَلى النّاسِ; کسى که بار خود را بر دوش جامعه بیفکند و سربار مردم باشد مورد لعن و نفرین است».(49) بانک هاى ربوى دنیاى امروز نیز، تبدیل به کانون درآمد کاذب شده و روز به روز سرمایه دارتر و در مقابل، مردم فقیرتر و مستضعف تر مى شوند.