پس از آنكه انسان از غفلت بیرون آمد و توجه پیدا كرد و راه را شناخت، براى رسیدن به مقصد باید كارها و اعمالى را انجام دهد. سؤال فعلى ما این است كه این كارها كدامند و انسان براى نیل به «قرب الهى» كه همان مقصد انسان است، چه اعمالى را باید انجام دهد. براى پاسخ به این سؤال، كلیه رفتارها و اعمالى را كه انسان انجام مىدهد به سه گونه تقسیم مىكنیم:
( صفحه 195)
1. رفتارهایى كه محور آنها خود انسان است: برخى از كارهایى كه ما انجام مىدهیم ربطى به دیگران ندارد و در انجام آن صرفاً شخص ما مطرح هستیم؛ مثلاً غذا خوردن، آب نوشیدن و كارهایى از این قبیل، افعالى هستند كه ما در انجام آنها به ماوراى خودمان توجهى نداریم و فقط خودمان مطمح نظر هستیم.
2. رفتارهایى كه محور آنها خداى متعال است: یك سلسله از رفتارهاى ما آنهایى هستند كه به خداى متعال ارتباط پیدا مىكنند و ما آنها را براى شخص خودمان انجام نمىدهیم، بلكه به خداى متعال نظر داریم. بارزترین نمونه این نوع رفتار، «نماز خواندن» است كه ما آن را به عنوان كرنش در برابر خداوند و عبادت او انجام مىدهیم.
3. رفتارهایى كه محور آنها مخلوقات خداى متعال و دیگران هستند: این رفتارهاى نوع سوم خود مىتوانند به اقسامى تقسیم شوند؛ نظیر رفتار با خانواده و بستگان، رفتار با دوستان، رفتار با اقشار مختلف مردم در اجتماع، رفتار با دشمنان، رفتار با مؤمنان و حتى رفتار با حیوانات، زمین، طبیعت و مانند آنها.
براى هر چه روشنتر شدن بحث، هر یك از این سه نوع رفتار و ارتباط آن با «تزكیه نفس» و نیل به مقام «قرب الهى» را باید به طور جداگانه مورد بررسى قرار داد.