تربیت
Tarbiat.Org

آنگاه که فعالیت‌های فرهنگی پوچ می‌شود(گذر از ساحت علم حصولی به حیات علم حضوری)
اصغر طاهرزاده

خطر سكولار كردن مقدسات

شما چرا نماز می‌خوانید؟ خودتان می‌گویید: «قُرْبَةً إلَی اللهِ» یعنی می‌خواهم با نماز بالاتر بیایم و از مرحله بُعد و دوری از خدا به مقام قربِ به حضرت حق نائل شوم. حالا متأسفانه در بعضی از محافل ما عکس آن را مطرح می‌کنند؛ می‌گویند نماز برای بهداشت روان است. همانطور كه می‌دانید؛ پشت این نوع نگاهِ به نماز، یک فرهنگی غیر از فرهنگ دینی خوابیده‌است. ممکن است شما به این جمله خوش‌بینانه نگاه کنید؛ ولی پشت این جمله یک فرهنگِ به‌اصطلاح اومانیستی(72) خوابیده ‌است. این فرهنگ می‌گوید: تو همین طوری که هستی، خوبی. می‌گوید برای اینکه همین که هستی باشی و مشکلی در درونت نداشته ‌باشی و روانت هم آشفته نباشد، نماز بخوان. ولی نماز خواندن با نیت «قُرْبَةً إلَی اللهِ»، یعنی من می‌خواهم از این منِ مادون درآیم و به منِ مافوق برسم، به اصطلاح از من سِفلی به من عِلوی (متعالی) دست یابم. شما وقتی می‌گویید نماز برای بهداشت روان خوب است، ممکن است خوش‌بینانه و با فرهنگ خودتان به این جمله نگاه کنید، ولی کسی كه این جمله را می‌گوید، انسان را هم یک جور دیگری می‌بیند، که اگر فرصت شد عرض می‌کنیم.
پس این نكته كه می‌گوید: «بعضی از فعالیت‌های فرهنگی، فعالیت‌هایی است برای دنیایی‌کردن همه‌چیز، حتی دین» نكتة دقیقی است و احتیاج به تأمل دارد. در سلسله ‌بحث‌های «مادّی شدنِ دین» و بحثِ «چه شد که کار به قتل امام‌حسین(ع) کشیده ‌شد؟» آمده است که؛ چنین نگاهی، نگاه دنیایی‌کردنِ مقدسات است. این نوع فعالیت‌های فرهنگی، یک نوع فعالیت با هدف خاص خودش است. متأسفانه ما در فعالیت‌های فرهنگی‌مان از این کارها زیاد می‌کنیم، یعنی با دست خودمان گاهی دین را از بین ‌می‌بریم. به فرمایش آیت‌الله‌جوادی‌آملی«حفظه‌الله‌تعالی»: «به جای این‌كه دستمان را به دامن دین بدهیم و بالا برویم، پای دین را می‌گیریم و پایین می‌كشیم».