پس عبادتهاى مستقیم و غیر مستقیم بر یكدیگر اثر متقابل دارند، همانگونه كه گناهان هم ممكن است بر عبادات اثر منفى بگذارند. كسى كه عمرى را در حال
( صفحه 242 )
عبادت گذرانده، ممكن است با لغزشى از قبیل شرك و غیره همه آنها را حبط و نابود كند. به هر حال، خیلى مهم است كه آدمى بتواند تا آخر عمر بر طریق حق استوار بماند و تغییر حالت و انگیزه ندهد.
قرآن مجید «بلعمبن باعور» را به عنوان نمونهاى از این افراد معرفى مىكند: «تلاوت كن بر مردم خبر كسى كه آیات خود را به او دادیم، اما او آنها را رها كرد پس شیطان او را دنبال كرد تا اینكه از گمراهان شد. اگر مىخواستیم او را به وسیله همین آیات برترى مىدادیم و لیكن او سخت به زندگى دنیا چسبید و از هواى نفس پیروى كرد. مَثَل این فرد مَثَلِ سگ است كه اگر به او حمله كنى زبان از دهان بیرون مىآورد و اگر به حال خود واگذار كنى نیز همین عمل را انجام مىدهد، این نمونهاى از قومى است كه آیات ما را تكذیب كردند. قصه را برایشان بازگو! شاید در این مورد اندیشه كنند».(44)
و این یعنى سقوط از حد كرامت و استجابت دعا به حضیض حیوانیت و همگون سگ شدن! تمایلات نفسانى، پیروى از هواى نفس، خودخواهى، خودپرستى، مقامپرستى، شهرتطلبى و جاهطلبى، زمینه را براى از دست دادن ارزشهاى كسب شده آماده مىكند.