همان‌طور که انسان کامل - که قلب عالم هستی است- یک حقیقت جامع است و همه‌ی اسماء الهی در قلب توحیدی او جمع شده و یکی است که حامل این همه کمال است و از این جهت توحید را نشان می‌دهد، شب قدر نیز چنین رتبه‌ای دارد که ظرفیت جمع انوار روح را یک جا دارد - انواری از حقیقت را که هزار ماه امکان دریافت و ظهور آن را ندارند- در راستای تحقق تفصیلِ بعد از اجمال حتماً مهدی(عج) ظهور می‌کند و شب قدر به مطلع فجر می‌رسد، شب قدر شب است چون حقایق در آن شب در عین نزول، به صورت اجمال هستند همان‌طور که قرآن در شب قدر به صورت اجمال نزول کرد و آن اجمال در عرض بیست و سه سال به تفصیل در آمد.(206)
شب قدر، شبی است كه باید به فجر سالم برسد و توحید به معنی «وحدت در عین کثرت و کثرت در عین وحدت» تحقق یابد، كل زندگی یك شب است، برعکس قیامت که روز است؛ قرآن می‌گوید: «یومُ القیامة» ولی در مورد دنیا می‌گویند «وَ الَّیْلِ إذَا عَسْعَس»(207) سوگند به شبی که ناپایدار و «عَسْعَس» است، دائماً می‌رود. ولی در مورد صبح، حرفی از رفتن نزد، فرمود: «وَ الصُّبْحِ إذَا تَنَفَّس»(208) یعنی آنگاه كه صبح شروع می‌شود. چون دیگر شب تمام است، فقط روز است. كل زندگی یك شب است؛ اگر كسی توانست از این شب با جمع حقایق به صورت اجمال، به توحید برسد، در انتها که فجر محقق می‌شود با حقایق به شکل تفصیل روبه‌رو می‌گردد که همان بهشت است. بعضی‌ها به هیچ صبحی نمی‌رسند؛ دنیا آن‌ها را می‌رباید، در قیامت هم كه آن‌ها را می‌آورند با ظلمتِ زندگی در دنیا به قیامت می‌آیند چون در شب قدر ملائکه و روحی بر آن‌ها نازل نشد تا به توحید برسند، به توحید نظر نداشتند تا حقایق عالم غیب به صورت جامع در جان آن‌ها تجلی کند.
انسانی که در این شب به حقیقتِ صبح می‌رسد و آن شب برای او «سَلامٌ» است، امام زمان(عج) می‌باشند، ایشان صاحب اصلی شب قدراند، چون حضرت در دنیا تحت تأثیر دنیا نیستند، آماده‌ی تجلی انوار ملائکه و روح می‌باشند و همچنان خود را در حالت پاكی و عصمت نگه می‌دارند. «حَتّی مَطْلَعِ الْفَجْرِ» تا وقتی كه فجر طلوع کند و حقیقت هر چیز ظاهر گردد و نیز هر کس که در مسیر امام زمان(عج) قرار گرفت به توحیدی می‌رسد که منور به صبح ظهور حقایق است.
رسول خدا(ص) از اصحاب‌شان پرسیدند: آیا بعد از من هم ماه رمضانی هست؟ عرض کردند: بله یا رسول الله. پرسیدند: با توجه به این‌که شب قدر در ماه رمضان است و در شب قدر قرآن نازل می‌شود، آن قرآن بر چه کسی نازل می‌شود؟(209) وقتی كل قرآن در شب قدر نازل می‌شود باید قلبی باشد كه ظرفیت كل قرآن را داشته باشد و چنین كسی همان حجت خدا است که در مقام عصمت قرار دارد. معصوم كسی است كه هیچ نقص عقلی و عملی ندارد تا استعداد کسب همه‌ی‌حقیقت قرآن را داشته باشد. من اگر - بر فرض - نصف قرآن را بگیرم هنوز ناقصم، پس معصوم نیستم. رسول خدا(ص) پرسیدند در شب قدر قرآن بر چه کسی نازل می‌شود؟ عرض کردند: خدا و رسول خدا(ص) داناترند. امیرالمؤمنین«روحی‌له‌الفدا» آن‌جا تشریف داشتند، پیامبر دست‌شان را بر روی سر حضرت علی(ع) گذاشتند و فرمودند: بعد از من بر ایشان و اولاد ایشان نازل می‌شود. فرمودند: «آمِنُوا بِلَیْلَةِ الْقَدْرِ فَإِنَّهُ یَنْزِلُ فِیهِ أَمْرُ السَّنَةِ وَ إِنَّ لِذَلِكَ وُلَاةً مِنْ بَعْدِی عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ وَ أَحَدَ عَشَرَ مِنْ وُلْدِه»(210) به شب قدر ایمان بیاورید كه در آن شب، كارهاى سال مقدر مىشود و همانا براى خلافتِ پس از من على بن ابى طالب و یازده تن از نسل او خواهند بود. در همین رابطه امیرالمؤمنین(ع) به ابن عباس فرمودند: «إِنَ لَیْلَةَ الْقَدْرِ فِی كُلِ سَنَةٍ وَ إِنَّهُ یَنْزِلُ فِی تِلْكَ اللَّیْلَةِ أَمْرُ السَّنَةِ وَ لِذَلِكَ الْأَمْرِ وُلَاةٌ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ(ص) فَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ مَنْ هُمْ قَالَ أَنَا وَ أَحَدَ عَشَرَ مِنْ صُلْبِی أَئِمَّةٌ مُحَدَّثُونَ»(211) همانا شب قدر در هر سالى هست و در آن شب امر آن سال فرود مىآید و براى آن امر بعد از رسول خدا(ص) سرپرستانى است. ابن عباس گفت: آن‌ها كیانند؟ فرمود: من هستم و یازده تن از فرزندان صلبى من كه امامان محدَّث باشند، یعنی کسانی که با عالم غیب مرتبط‌اند.