تربیت
Tarbiat.Org

فرزندم این‌چنین باید بود[جلد دوم](شرح نامه ۳۱ نهج البلاغه)
اصغر طاهرزاده

جلسه سی و هشتم - تلاش برای حفظ ارتباط

بسم‌الله‌الرحمن‌‌الرحیم
«وَ مَنْ ظَنَّ بِكَ خَیراً فَصَدِّقْ ظَنَّهُ وَ لَا تُضِیعَنَّ حَقَّ أَخِیكَ اتِّكَالًا عَلَى مَا بَینَكَ وَ بَینَهُ فَإِنَّهُ لَیسَ لَكَ بِأَخٍ مَنْ أَضَعْتَ حَقَهُ وَ لَا یكُنْ أَهْلُكَ أَشْقَى الْخَلْقِ بِكَ وَ لَا تَرْغَبَنَّ فِیمَنْ زَهِدَ عَنْكَ وَ لَا یكُونَنَّ أَخُوكَ أَقْوَى عَلَى قَطِیعَتِكَ مِنْكَ عَلَى صِلَتِهِ وَ لَا تَكُونَنَّ عَلَى الْإِسَاءَةِ أَقْوَى مِنْكَ عَلَى الْإِحْسَانِ وَ لَا یكْبُرَنَّ عَلَیكَ ظُلْمُ مَنْ ظَلَمَكَ فَإِنَّهُ یسْعَى فِی مَضَرَّتِهِ وَ نَفْعِكَ وَ لَیسَ جَزَاءُ مَنْ سَرَّكَ أَنْ تَسُوءَهُ»
فرزندم! كسى كه به تو گمان نیك برد- با كرده نیك - گمانش را راست كن. و حق برادرت را به اعتماد دوستى كه با او دارى ضایع مگردان، اگر چه آن كس كه حق او را ضایع كرده‏اى برادرت نبود. و مبادا- با رفتارى كه با كسان خود كنى- بدبخت‏ترین‏شان كرده باشى. در آن كه تو را نخواهد دل مبند، و مبادا برادرت را در گسستن پیوند با تو عذرى بود قوی‌تر از تو در بستن پیوند با او، و مبادا در بدى رساندن بهانه‏اى بر‌ایش باشد قوی‌تر از تو در نیكویى‌كردن، و ستم آن كه بر تو ستم كند در دیده‏ات بزرگ نیاید، چه او در زیان خود و سود تو كوشش نماید، و پاداش آن كه تو را شاد كند آن نیست كه با وى بدى كنى.
امام الموحدین(ع) درشرایطی كه از جنگ صفین برگشته‌اند در عین این كه حاکم جهان اسلام در آن زمان هستند و مسئول امور اجرایی جامعه، این نامه را برای فرزندشان می‌نویسند و در آن نشان می‌دهند که چگونه می‌توان اخلاق را با سیاست متحد نمود. حضرت بحث را به این جا رساندند كه فرزندم! سعی كن انگیزه‌های غضب را با نوشیدن جرعه‌های خشم در خودت بكشی، و از نظر نتیجه هیچ جرعه‌ای شیرین‌تر از نوشیدن غضب نیست. و در مقابل آن‌کس كه بر تو خشم و تندی می‌كند تو نرمی نشان بده و به نهایت این نرمی فكر كن، ممكن است همان کسی که با تو تندی کرده در اثر برخورد نرم تو، به رفیقی صمیمی تبدیل شود، و از آن مهمتر تو با برخورد نرم خود توانسته‌ای تخم کینه را در درون خود و در درون طرف مقابل بخشکانی. سپس فرمودند نسبت به دشمن خودت فضل و بخشش داشته باش، و در مقابل حادثه‌ای به نام خشونتِ دشمن، تو حادثه‌ای دیگر که بسیار بزرگ‌تر از دشمنی اوست، بیافرین. خدا كمك كند انسان به جایی برسد كه بتواند در مقابل حادثه‌هایی که پیش می‌آید عالی‌ترین شکلِ تکلیف را انجام دهد. حضرت(ع) رمز آن نوع برخورد را مشخص می‌کنند و آن را گواراترین نوع پیروزی می‌دانند، زیرا درست است پیروزی بر دشمن برای روح و روان انسان گوارا و آرامش‌بخش است ولی بسیار فرق است بین این پیروزی که برای قوه غضبیه گوارا باشد، و بین آن پیروزی که برای فطرت گوارا است.