بَابُ فَرْضِ طَاعَةِ الْأَئِمَّةِ ع
1- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَى عَنْ حَرِیزٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ ذِرْوَةُ الْأَمْرِ وَ سَنَامُهُ وَ مِفْتَاحُهُ وَ بَابُ الْأَشْیَاءِ وَ رِضَا الرَّحْمَنِ تَبَارَكَ
وَ تَعَالَى الطَّاعَةُ لِلْإِمَامِ بَعْدَ مَعْرِفَتِهِ ثُمَّ قَالَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى یَقُولُ مَنْ یُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ وَ مَنْ تَوَلَّى فَما أَرْسَلْناكَ عَلَیْهِمْ حَفِیظاً
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 262 روایة: 1 @*@
ترجمه :
امام باقر علیه السلام فرمود: بلندى و كوهان و كلید و در همه چیز و خرسندى خداى رحمان تبارك و تعالى اطاعت امامست بعد از معرفت او، سپس فرمود: خداى تبارك و تعالى مىفرماید: (83 سوره 4) «هر كه اطاعت پیغمبر نماید، اطاعت خدا كرده و هر كه رو گرداند (او را رها كن، زیرا) ما ترا نگهبان او نفرستادهایم».
2- الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْوَشَّاءِ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِی الصَّبَّاحِ قَالَ أَشْهَدُ أَنِّی سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً إِمَامٌ فَرَضَ اللَّهُ طَاعَتَهُ وَ أَنَّ الْحَسَنَ إِمَامٌ فَرَضَ اللَّهُ طَاعَتَهُ وَ أَنَّ الْحُسَیْنَ إِمَامٌ فَرَضَ اللَّهُ طَاعَتَهُ وَ أَنَّ عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ إِمَامٌ فَرَضَ اللَّهُ طَاعَتَهُ وَ أَنَّ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ إِمَامٌ فَرَضَ اللَّهُ طَاعَتَهُ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 263 روایة: 2 @*@
ترجمه :
ابى الصباح گوید: گواهى دهم كه شنیدم امام صادق علیه السلام مىفرمود: گواهى دهم كه على امامیست كه خدا اطاعتش را واجب ساخته و حسن امامیست كه خدا اطاعتش را واجب ساخته و حسین امامى است كه خدا اطاعتش را واجب ساخته و على بن حسین امامیست كه خدا اطاعتش را واجب ساخته و محمدبن على امامى است كه خدا اطاعتش را واجب ساخته است.
3- وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ قَالَ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ عُثْمَانَ عَنْ بَشِیرٍ الْعَطَّارِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ نَحْنُ قَوْمٌ فَرَضَ اللَّهُ طَاعَتَنَا وَ أَنْتُمْ تَأْتَمُّونَ بِمَنْ لَا یُعْذَرُ النَّاسُ بِجَهَالَتِهِ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 263 روایة: 3 @*@
ترجمه :
بشیر عطار گوید: شنیدم امام صادق علیه السلام مىفرمود: ما خانواده گروهى هستیم كه خدا اطاعت ما را واجب كرده و شما پیروى مىكنید از كسیكه مردم بنادانى او معذور نیستند (پس اگر اهل سنت در قیامت گویند ما اهل بیت پیغمبر را نمىشناختیم تا از آنها پیروى كنیم، اگر مستضعف نباشند خدا معذورشان ندارد زیرا امامت ایشان براهین روشن دارد).
4- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَى عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ الْمُخْتَارِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ آتَیْناهُمْ مُلْكاً عَظِیماً قَالَ الطَّاعَةُ الْمَفْرُوضَةُ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 263 روایة 4 @*@
ترجمه :
امام باقر علیه السلام در باره قول خداى عزوجل (54 سوره 4) «به آنها سلطنت بزرگى دادیم» فرمود مقصود اطاعت آنها كه بر مردم واجبست.
5- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی خَالِدٍ الْقَمَّاطِ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الْعَطَّارِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ أُشْرِكَ بَیْنَ الْأَوْصِیَاءِ وَ الرُّسُلِ فِی الطَّاعَةِ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 263 روایة: 5 @*@
ترجمه :
امام صادق علیه السلام مىفرمود: وجوب اطاعت میان اوصیاء و پیغمبران مشترك است (و بر امت استكه از هر دو طایفه اطاعت كنند).
6- أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ سَیْفِ بْنِ عَمِیرَةَ عَنْ أَبِی الصَّبَّاحِ الْكِنَانِیِّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع نَحْنُ قَوْمٌ فَرَضَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ طَاعَتَنَا لَنَا الْأَنْفَالُ وَ لَنَا صَفْوُ الْمَالِ وَ نَحْنُ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ وَ نَحْنُ الْمَحْسُودُونَ الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلى ما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 264 روایة: 6 @*@
ترجمه :
و فرمود: ما گروهى باشیم كه خداى عزوجل اطاعت ما را واجب كرده، انفال (غنیمت در جنگ و مباحات اولیه) از ماست و برگزیده از مال (اشیاء نفیس جنگى) بما اختصاص دارد: ما در دانش ریشه داریم و ما هستیم حسد برده شدگان كه خدا فرماید (58 سوره 4) «آیا بر مردم حسد مىورزند بواسطه آنچه خدا از فضل خود بایشان داده است» (درباره انفال و برگزیده از مال و نیز درباره اینكه ائمة علیه السلام محسودند بعد از این بتفصیل بیان مىشود).
7- أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ أَبِی الْعَلَاءِ قَالَ ذَكَرْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَوْلَنَا فِی الْأَوْصِیَاءِ إِنَّ طَاعَتَهُمْ مُفْتَرَضَةٌ قَالَ فَقَالَ نَعَمْ هُمُ الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْكُمْ وَ هُمُ الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّما وَلِیُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 264 روایة: 7 @*@
ترجمه :
حسین بن ابى العلاء گوید: گفتار خود را درباره اوصیاء كه اطاعتشان واجبست بامام صادق علیه السلام عرضكردم فرمود: آرى ایشانند همان كسان كه خداى تعالى فرماید (59 سوره 4) «اطاعت كنید خدا را و اطاعت كنید پیغمبر و والیان امراز خودتان را» (یعنى مقصود از والیان امر، اوصیاء باشند) و ایشانند همان كسان كه خداى عزوجل فرموده است (61 سوره 5) «ولى شما فقط خداست و رسولش و كسانیكه ایمان آوردهاند».
شرح :
راجع به آیه اول مجلسى(ره) از مجمع البیان نقل مىكند كه عامه و اهل سنت اولى الامر را بزمامداران و یا علما تفسیر مىكنند و اما مفسرین شیعه باستناد روایات وارده از حضرت باقر و صادق علیهماالسلام بائمة و اهلبیت علیهم السلام تفسیر مىكنند و ایشانند كه خدا اطاعتشان را بدون قید و شرط در این آیه واجب كرده است و جایز نیست كه خدا اطاعت كسى را بىقید و شرط واجب كند، جز آنكه معصوم باشد و ظاهر و باطنش یكى باشد و اشتباه نكند و بكار زشت دستور ندهد و زمامداران و علماء ایگونه نیستند و خدا منزه است از اینكه مردم را امر كند از گنهكار و یا كسانیكه عقاید مختلف دارند اطاعت نمایند زیرا اطاعت نمودن از چند عالمى كه هر یك رأى جداگانهاى دارد محالست و ممكن هم نیست كه آنها در عقیده متحد شوند و یك قول را اختیار كنند.
اما راجع به آیه دوم كه مهمترین آیه ایستكه مفسرین و متكلمین شیعه بر امامت امیرالمؤمنین علیه السلام استدلال كردهاند و آن موضوع خاتم بخشى آن حضرت در حال ركوع است كه این آیه در شأنش نازل گشته است چنانچه این مطلب را مفسرین از عامه و اهل سنت هم اعتراف دارند، فخررازى و زمخشرى و بیضاوى و سیوطى كه از بزرگان علما سنتند در تفاسیر خود نزول آیه شریفه را در شأن امیرالمؤمنین علیه السلام و موضوع خاتم بخشى آنحضرت دانستهاند و خلاصه اخبار در این باره متواتر است فقط بعضى از مفسرین اهل سنت را شدت تعصب واداشته است كه بگویند جمله «و هم راكعون» در آخر آیه حالیه نیست و استینافست ولى بنابر آن لازم آید كه ركوع تكرار شده باشد زیرا از «یقیمون الصلوة» ركوع فهمیده مىشود یا بگویند «ركوع» در اینجا حقیقت شرعیه ندارد و بمعنى خضوعست كه آن را هم طبع سلیم و ذوق صحیح نمىپذیرد یا آنكه در كلمه «ولى» تصرفى كنند و آن را از ظهورش كه سنخ ولایت خدا و رسولست برگرداند، مفسرین و متكلمین شیعه در این جهات بحث كرده و بطور مفصل و مبسوط حقیقت را روشن نمودهاند كه نقل آنها مناسب این مختصر نیست.
8- وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَمَّرِ بْنِ خَلَّادٍ قَالَ سَأَلَ رَجُلٌ فَارِسِیٌّ أَبَا الْحَسَنِ ع فَقَالَ طَاعَتُكَ مُفْتَرَضَةٌ فَقَالَ نَعَمْ قَالَ مِثْلُ طَاعَةِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع فَقَالَ نَعَمْ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 265 روایة: 8 @*@
ترجمه :
مردى پارسى از امام كاظم علیه السلام پرسید اطاعت شما واجبست؟ فرمود: آرى، گفت: مثل اطاعت فرمود: آرى.
9- وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَأَلْتُهُ عَنِ الْأَئِمَّةِ هَلْ یَجْرُونَ فِی الْأَمْرِ وَ الطَّاعَةِ مَجْرَى وَاحِدٍ قَالَ نَعَمْ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 265 روایة: 9 @*@
ترجمه :
ابو بصیر گوید: از امام صادق علیه السلام پرسیدم: همه امامان در فرمان و وجوب اطاعت یكسانند فرمود: آرى.
10- وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنْ مَرْوَكِ بْنِ عُبَیْدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ زَیْدٍ الطَّبَرِیِّ قَالَ كُنْتُ قَائِماً عَلَى رَأْسِ الرِّضَا ع بِخُرَاسَانَ وَ عِنْدَهُ عِدَّةٌ مِنْ بَنِی هَاشِمٍ وَ فِیهِمْ إِسْحَاقُ بْنُ مُوسَى بْنِ عِیسَى الْعَبَّاسِیُّ فَقَالَ یَا إِسْحَاقُ بَلَغَنِی أَنَّ النَّاسَ یَقُولُونَ إِنَّا نَزْعُمُ أَنَّ النَّاسَ عَبِیدٌ لَنَا لَا وَ قَرَابَتِی مِنْ رَسُولِ اللَّهِ ص مَا قُلْتُهُ قَطُّ وَ لَا سَمِعْتُهُ مِنْ آبَائِی قَالَهُ وَ لَا بَلَغَنِی عَنْ أَحَدٍ مِنْ آبَائِی قَالَهُ وَ لَكِنِّی أَقُولُ النَّاسُ عَبِیدٌ لَنَا فِی الطَّاعَةِ مَوَالٍ لَنَا فِی الدِّینِ فَلْیُبَلِّغِ الشَّاهِدُ الْغَائِبَ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 265 روایة: 10 @*@
ترجمه :
طبرى گوید: من در خراسان بالاى سر امام رضا (علیه السلام) بخدمت ایستاده بودم و جمعى از بنى هاشم كه اسحاق بن موسى در میانشان بود، خدمت آنحضرت بودند، امام فرمود: اى اسحاق بمن خبر رسید كه مردم (اهل سنت) مىگویند: ما عقیده داریم كه مردم برده ما هستند، نه سوگند بخویشى و قرابتى كه با پیغمبر (ص) دارم نه من هرگز این سخن نگفتهام و نه از پدرانم شنیدهام و نه بمن خبر رسیده كه یكى از آنها گفته باشد ولى من مىگویم مردم بنده ما هستند در اینكه اطاعت ما بر آنها واجبست و در اطاعت فرمانبرمایند و در دین پیرو ما هستند، هر كس حاضر است بغائبین برساند.
11- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ صَالِحِ بْنِ السِّنْدِیِّ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ بَشِیرٍ عَنْ أَبِی سَلَمَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ نَحْنُ الَّذِینَ فَرَضَ اللَّهُ طَاعَتَنَا لَا یَسَعُ النَّاسَ إِلَّا مَعْرِفَتُنَا وَ لَا یُعْذَرُ النَّاسُ بِجَهَالَتِنَا مَنْ عَرَفَنَا كَانَ مُؤْمِناً وَ مَنْ أَنْكَرَنَا كَانَ كَافِراً وَ مَنْ لَمْ یَعْرِفْنَا وَ لَمْ یُنْكِرْنَا كَانَ ضَالًّا حَتَّى یَرْجِعَ إِلَى الْهُدَى الَّذِی افْتَرَضَ اللَّهُ عَلَیْهِ مِنْ طَاعَتِنَا الْوَاجِبَةِ فَإِنْ یَمُتْ عَلَى ضَلَالَتِهِ یَفْعَلِ اللَّهُ بِهِ مَا یَشَاءُ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 266 روایة: 11 @*@
ترجمه :
امام صادق علیه السلام مىفرماید: مائیم كه خدا اطاعت ما را واجب ساخته، مردم راهى جز معرفت ما ندارند و بر نشناختن ما معذور نباشند. هر كه ما را شناخت مؤمن است و هر كه انكار كند كافر است و كسى كه نشناسد و انكار هم نكند گمراهست تا زمانیكه بسوى هدایتى كه خدا بر او واجب ساخته و آن اطاعت حتمى ماست بر گردد و اگر بهمان حال گمراهى بمیرد خدا، هر چه خواهد با او كند.
شرح :
مقصود از كسانیكه ائمه را شناخته و انكار هم نكردهاند آنهایند كه عقل و فهم درك مقام امامت را ندارند و در قرآن از آنها بمستضعفین تعبیر شده است و همچنین كسانیكه از محیط تعلیمات مذهبى دور افتاده و مقام امام چنانكه شایسته است بایشان معرفى نگشته در باره این اشخاص هم امید عفو و بخشش هست.
12- عَلِیٌّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ یُونُسَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَیْلِ قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ أَفْضَلِ مَا یَتَقَرَّبُ بِهِ الْعِبَادُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ قَالَ أَفْضَلُ مَا یَتَقَرَّبُ بِهِ الْعِبَادُ إِلَى اللَّهِ
عَزَّ وَ جَلَّ طَاعَةُ اللَّهِ وَ طَاعَةُ رَسُولِهِ وَ طَاعَةُ أُولِی الْأَمْرِ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع حُبُّنَا إِیمَانٌ وَ بُغْضُنَا كُفْرٌ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 266 روایة: 12 @*@
ترجمه :
ابن فضل گوید: از امام علیه السلام پرسیدم بهترین وسیله تقرب بندگان بخداى عزوجل چیست؟ فرمود بهترین وسیله تقرب بندگان بسوى خداى عزوجل اطاعت خدا و اطاعت رسول و اطاعت والیان امر است امام باقر(ع) فرمود: دوستى ما ایمان و دشمنى ما كفر است.
13- مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَیُّوبَ عَنْ أَبَانٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ جَابِرٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ ع أَعْرِضُ عَلَیْكَ دِینِیَ الَّذِی أَدِینُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ قَالَ فَقَالَ هَاتِ قَالَ فَقُلْتُ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیكَ لَهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ الْإِقْرَارُ بِمَا جَاءَ بِهِ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَ أَنَّ عَلِیّاً كَانَ إِمَاماً فَرَضَ اللَّهُ طَاعَتَهُ ثُمَّ كَانَ بَعْدَهُ الْحَسَنُ إِمَاماً فَرَضَ اللَّهُ طَاعَتَهُ ثُمَّ كَانَ بَعْدَهُ الْحُسَیْنُ إِمَاماً فَرَضَ اللَّهُ طَاعَتَهُ ثُمَّ كَانَ بَعْدَهُ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ إِمَاماً فَرَضَ اللَّهُ طَاعَتَهُ حَتَّى انْتَهَى الْأَمْرُ إِلَیْهِ ثُمَّ قُلْتُ أَنْتَ یَرْحَمُكَ اللَّهُ قَالَ فَقَالَ هَذَا دِینُ اللَّهِ وَ دِینُ مَلَائِكَتِهِ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 266 روایة: 13 @*@
ترجمه :
اسماعیل بن جابر گوید: بامام باقر علیه السلام عرضكردم: دین خودم را كه خداى عزوجل را به آن مىپرستم بشما عرض كنم؟ فرمود: بگو. عرضكردم: گواهى دهم كه شایسته پرستشى جز خداى یگانه بىانباز نیست و محمد بنده او و فرستاده اوست و آنچه از جانب خدا آورده اعتراف دارم على امامست و خدا اطاعتش را واجب ساخته و بعد از او حسن امامست و خدا اطاعتش را واجب نموده و بعد از او حسین امامست و خدا اطاعتش را واجب دانسته و بعد از او على بن حسین امامست و خدا اطاعتش را واجب كرده (همینطور گفتم تا بخود حضرت رسید، سپس عرضكردم: توئى امام، خدایت رحمت كند، فرمود: دین خدا و دین ملائكه او همین است.
14- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی إِسْحَاقَ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع اعْلَمُوا أَنَّ صُحْبَةَ الْعَالِمِ وَ اتِّبَاعَهُ دِینٌ یُدَانُ اللَّهُ بِهِ وَ طَاعَتَهُ مَكْسَبَةٌ لِلْحَسَنَاتِ مَمْحَاةٌ لِلسَّیِّئَاتِ وَ ذَخِیرَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ رِفْعَةٌ فِیهِمْ فِی حَیَاتِهِمْ وَ جَمِیلٌ بَعْدَ مَمَاتِهِمْ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 267 روایة: 14 @*@
ترجمه :
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: همنشینى با عالم (امام باشد یا دانشمند ربانى) و پیروى از او دینىست كه خدا بوسیله آن دیندارى و پرستش شود و اطاعت عالم موجب بدست آمدن حسنات و محو گناهانست و براى مؤمنین ذخیرهاى است و در زمان حیات مایه سربلندى و پس از مرگ موجب ذكر خیراست.
15- مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِیلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَى عَنْ مَنْصُورِ بْنِ حَازِمٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ اللَّهَ أَجَلُّ وَ أَكْرَمُ مِنْ أَنْ یُعْرَفَ بِخَلْقِهِ بَلِ الْخَلْقُ یُعْرَفُونَ بِاللَّهِ قَالَ صَدَقْتَ قُلْتُ إِنَّ مَنْ عَرَفَ أَنَّ لَهُ رَبّاً فَقَدْ یَنْبَغِی لَهُ أَنْ یَعْرِفَ أَنَّ لِذَلِكَ الرَّبِّ رِضًا وَ سَخَطاً وَ أَنَّهُ لَا یُعْرَفُ رِضَاهُ وَ سَخَطُهُ إِلَّا بِوَحْیٍ أَوْ رَسُولٍ فَمَنْ لَمْ یَأْتِهِ الْوَحْیُ فَیَنْبَغِی لَهُ أَنْ یَطْلُبَ الرُّسُلَ فَإِذَا لَقِیَهُمْ عَرَفَ أَنَّهُمُ الْحُجَّةُ وَ أَنَّ لَهُمُ الطَّاعَةَ الْمُفْتَرَضَةَ فَقُلْتُ لِلنَّاسِ أَ لَیْسَ تَعْلَمُونَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص كَانَ هُوَ الْحُجَّةَ مِنَ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ قَالُوا بَلَى قُلْتُ فَحِینَ مَضَى ص مَنْ كَانَ الْحُجَّةَ قَالُوا الْقُرْآنُ فَنَظَرْتُ فِی الْقُرْآنِ فَإِذَا هُوَ یُخَاصِمُ بِهِ الْمُرْجِئُ وَ الْقَدَرِیُّ وَ الزِّنْدِیقُ الَّذِی لَا یُؤْمِنُ بِهِ حَتَّى یَغْلِبَ الرِّجَالَ بِخُصُومَتِهِ فَعَرَفْتُ أَنَّ الْقُرْآنَ لَا یَكُونُ حُجَّةً إِلَّا بِقَیِّمٍ فَمَا قَالَ فِیهِ
مِنْ شَیْءٍ كَانَ حَقّاً فَقُلْتُ لَهُمْ مَنْ قَیِّمُ الْقُرْآنِ قَالُوا ابْنُ مَسْعُودٍ قَدْ كَانَ یَعْلَمُ وَ عُمَرُ یَعْلَمُ وَ حُذَیْفَةُ یَعْلَمُ قُلْتُ كُلَّهُ قَالُوا لَا فَلَمْ أَجِدْ أَحَداً یُقَالُ إِنَّهُ یَعْلَمُ الْقُرْآنَ كُلَّهُ إِلَّا عَلِیّاً صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَ إِذَا كَانَ الشَّیْءُ بَیْنَ الْقَوْمِ فَقَالَ هَذَا لَا أَدْرِی وَ قَالَ هَذَا لَا أَدْرِی وَ قَالَ هَذَا لَا أَدْرِی وَ قَالَ هَذَا أَنَا أَدْرِی فَأَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً ع كَانَ قَیِّمَ الْقُرْآنِ وَ كَانَتْ طَاعَتُهُ مُفْتَرَضَةً وَ كَانَ الْحُجَّةَ عَلَى النَّاسِ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ أَنَّ مَا قَالَ فِی الْقُرْآنِ فَهُوَ حَقٌّ فَقَالَ رَحِمَكَ اللَّهُ فَقُلْتُ إِنَّ عَلِیّاً ع لَمْ یَذْهَبْ حَتَّى تَرَكَ حُجَّةً مِنْ بَعْدِهِ كَمَا تَرَكَ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ أَنَّ الْحُجَّةَ بَعْدَ عَلِیٍّ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ وَ أَشْهَدُ عَلَى الْحَسَنِ أَنَّهُ لَمْ یَذْهَبْ حَتَّى تَرَكَ حُجَّةً مِنْ بَعْدِهِ كَمَا تَرَكَ أَبُوهُ وَ جَدُّهُ وَ أَنَّ الْحُجَّةَ بَعْدَ الْحَسَنِ الْحُسَیْنُ وَ كَانَتْ طَاعَتُهُ مُفْتَرَضَةً فَقَالَ رَحِمَكَ اللَّهُ فَقَبَّلْتُ رَأْسَهُ وَ قُلْتُ وَ أَشْهَدُ عَلَى الْحُسَیْنِ ع أَنَّهُ لَمْ یَذْهَبْ حَتَّى تَرَكَ حُجَّةً مِنْ بَعْدِهِ عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ وَ كَانَتْ طَاعَتُهُ مُفْتَرَضَةً فَقَالَ رَحِمَكَ اللَّهُ فَقَبَّلْتُ رَأْسَهُ وَ قُلْتُ وَ أَشْهَدُ عَلَى عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ أَنَّهُ لَمْ یَذْهَبْ حَتَّى تَرَكَ حُجَّةً مِنْ بَعْدِهِ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ أَبَا جَعْفَرٍ وَ كَانَتْ طَاعَتُهُ مُفْتَرَضَةً فَقَالَ رَحِمَكَ اللَّهُ قُلْتُ أَعْطِنِی رَأْسَكَ حَتَّى أُقَبِّلَهُ فَضَحِكَ قُلْتُ أَصْلَحَكَ اللَّهُ قَدْ عَلِمْتُ أَنَّ أَبَاكَ لَمْ یَذْهَبْ حَتَّى تَرَكَ حُجَّةً مِنْ بَعْدِهِ كَمَا تَرَكَ أَبُوهُ وَ أَشْهَدُ بِاللَّهِ أَنَّكَ أَنْتَ الْحُجَّةُ وَ أَنَّ طَاعَتَكَ مُفْتَرَضَةٌ فَقَالَ كُفَّ رَحِمَكَ اللَّهُ قُلْتُ أَعْطِنِی رَأْسَكَ أُقَبِّلْهُ فَقَبَّلْتُ رَأْسَهُ فَضَحِكَ وَ قَالَ سَلْنِی عَمَّا شِئْتَ فَلَا أُنْكِرُكَ بَعْدَ الْیَوْمِ أَبَداً
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 267 روایة: 15 @*@
ترجمه :
منصور بن حازم گوید: بامام صادق علیه السلام عرض كردم: همانا خدا بزرگوارتر و گرامىتر است از اینكه بوسیله مخلوقش شناخته شوند بلكه مخلوق بوسیله خدا شناخته شوند (بوسیله خدا بشناسد) فرمود: درست گفتى، عرضكردم. هر كه بداند پروردگارى دارد سزاوار است كه بداند براى او خرسندى و خشمى است و خرسندى و خشم او جز بوسیله وحى یا پیغمبر فهمیده نشود و كسیكه وحى بر خودش نازل نشود باید كه در طلب پیغمبران باشد و چون ایشان را ملاقات كرد، بداند كه ایشانند حجت خدا و اطاعتشان لازمست من بمردم (اهل سنت) گفتم مگر نمىدانید كه رسولخدا(ص) حجت خدا بود بر خلقش؟ گفتند چرا، گفتم چون او در گذشت حجت خدا كیست؟ گفتند: قرآن، من در قرآن نظر كردم و دیدم سنى و قدرى و حتى زندیقى كه به آن ایمان ندارد به آن استشهاد مىكنند تا بر مردان طرف مقابل خود غلبه كنند، پس فهمیدم كه قرآن بدون قیم (و سرپرستى كه معنى واقعى آنرا بیان كند) حجت نباشد و آن قیم هر چه نسبت بقرآن بگوید حق است، به آنها گفتم: قیم قرآن كیست؟ گفتند: ابن مسعود قرآن مىدانست، عمر مىدانست، حذیفة مىدانست، گفتم، همه قرآن را؟ گفتند نه، كسى را ندیدم كه بگوید شخصى جز على علیه السلام همه قرآن را مىدانست، و زمانیكه مطلبى میان مردمى باشد كه این گوید: نمىدانم، و این گوید: نمىدانم: و این (على بن ابیطالب) گوید من مىدانم (حق با كسى است كه مىداند) پس من گواهى دهم كه على علیه السلام قیم قرآن است و اطاعتش واجبست و بعد از پیغمبر حجت خداست بر مردم و آنچه او درباره قرآن گوید حق است. حضرت فرمود: خدا ترا رحمت كند، عرضكردم: على علیه السلام از دنیا نرفت جز آنكه پس از خود حجتى گذاشت چنانكه پیغمبر(ص) گذاشت و حجت بعد از على، حسن بن على است و نسبت بامام حسن علیه السلام گواهى دهم كه از دنیا نرفت تا آنكه براى پس از خود حجتى گذاشت چنانچه پدرش و جدش گذاردند و حجت بعد از حسن، حسین است و اطاعتش واجبست، فرمود خدایت رحمت كند، من سرش را بوسیدم و عرضكردم و گواهى دهم كه امام حسین هم كه از دنیا نرفت تا اینكه على بن حسین را پس از خود بعنوان حجت گذاشت و او اطاعتش واجبست، فرمود: خدایت رحمت كند و سرش را بوسیدم و گفتم گواهى دهم كه على بن حسن از دنیا نرفت تا پس از خود حجتى گذاشت كه او محمدبن على ابو جعفر است و اطاعت او واجب بود. فرمود: خدایت رحمت كند، عرضكردم: سرت را پیش آور تا ببوسم، حضرت خندید. عرض كردم اصلحك الله مىدانم كه پدرت از دنیا نرفت تا اینكه براى پس از خود حجتى گذاشت، چنانكه پدر او گذاشت و خدا را گواه مىگیرم كه توئى آن حجت و اطاعت تو لازمست، فرمود: بس است خدایت رحمت كناد. عرضكردم سر ترا پیش آور تا ببوسم، پس سرش بوسیدم، حضرت تبسم نمود و سپس فرمود: هر چه خواهى از من بپرس كه بعد از این ترا هرگز ناشناس ندانم، (به حدیث 426 رجوع شود).
16- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ الْبَرْقِیِّ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْجَوْهَرِیِّ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ أَبِی الْعَلَاءِ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع الْأَوْصِیَاءُ طَاعَتُهُمْ مُفْتَرَضَةٌ قَالَ نَعَمْ هُمُ الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْكُمْ وَ هُمُ الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّما وَلِیُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 269 روایة: 16 @*@
ترجمه :
حسین بن ابىالعلاء گوید بامام صادق علیه السلام عرضكردم، اوصیاء پیغمبر اطاعتشان واجبست؟ فرمود: بلى، ایشانند كه خداى عزوجل درباره آنها فرموده (63 سوره 4) «و اطاعت كنید خدا را و اطاعت كنید پیغمبر و صاحبان امر از خودتان را» و ایشانند كه خدا درباره آنها فرموده (91 سوره 5) «ولى شما خداست و رسولش و كسانیكه ایمان آورده و نماز مىگذارند و در حال ركوع صدقه مىدهند» (بحدیث هفتم همین باب مراجعه شود).
17- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ یُونُسَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ عَبْدِ الْأَعْلَى قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ السَّمْعُ وَ الطَّاعَةُ أَبْوَابُ الْخَیْرِ
السَّامِعُ الْمُطِیعُ لَا حُجَّةَ عَلَیْهِ وَ السَّامِعُ الْعَاصِی لَا حُجَّةَ لَهُ وَ إِمَامُ الْمُسْلِمِینَ تَمَّتْ حُجَّتُهُ وَ احْتِجَاجُهُ یَوْمَ یَلْقَى اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ قَالَ یَقُولُ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى یَوْمَ نَدْعُوا كُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ
@@اصول كافى جلد 1 صفحه: 269 روایة: 17 @*@
ترجمه :
عبدالاعلى گوید: شنیدم امام صادق علیه الس لام مىفرمود: شنیدن و اطاعت نمودن از درهاى خیر است، بر كسى كه بشنود و فرمانبرد حجتى نیست، و آنكه بشنود و نافرمانى كند حجت و عذرى ندارد و اما مسلمین در روزیكه خداى عزوجل را ملاقات كند حجت و احتجاجش تمامست (زیرا او امام بحق است و در تبلیغ هم كوتاهى نكرده است) سپس فرمود: خداى تبارك و تعالى مىفرماید: (74 سوره 17) «روزیكه هر مردمى را با (ا) مامشان مىخوانیم» (یعنى روز قیامت مثلا گوئیم: شیعیان امام صادق! شیعیان ابو حنیفه! شیعیان مالك!).